انتقال آب دریا: درمان ریشه‌ای بحران آب، نه مسکن موقتی
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی تأکید کرد که پروژه انتقال آب از جنوب کشور به استان‌های مرکزی می‌تواند در بلندمدت اثرگذار باشد، اما در کوتاه‌مدت مدیریت مصرف آب کشاورزی و شرب نقش کلیدی در کنترل بحران آب دارد.
مهرداد بائوج لاهوتی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس در گفت‌وگو با صنعت مالی، با اشاره به اهمیت پروژه انتقال آب از خلیج فارس و دریای عمان به مناطق مرکزی کشور گفت: این طرح می‌تواند مفید و موثر باشد و به استان‌هایی مانند اصفهان، یزد و شیراز کمک کند.
لاهوتی افزود: واقعیت این است که بحران منابع آبی کشور، مانند وضعیت دریای خزر و دریاچه ارومیه، نیازمند تدابیر جدی و اصولی است. اگر توجه کافی نشود، شرایط می‌تواند به بحرانی مشابه دریاچه ارومیه منجر شود، البته در مقیاس وسیع‌تر.
وی اضافه کرد: دریای خزر به دلیل کاهش سطح آب با چالش جدی مواجه است و ریشه این مشکل را باید در مسائل بین‌المللی و عقب‌نشینی منابع آب ناشی از منشاهای خارجی جست‌وجو کرد. در هر صورت، پیگیری این مسائل و اجرای تدابیر مدیریت منابع آبی، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.
بحران آب و شرایط اقلیمی کشور
لاهوتی با اشاره به شرایط اقلیمی کشور در سال‌های اخیر اظهار کرد: در ۵۰ سال گذشته متوسط بارندگی کشور تنها ۲۴۰ میلی‌متر بوده و همین مقدار نیز کاهش یافته‌است. امسال با توجه به تغییرات اقلیمی، شرایط بدتر خواهد شد.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس تاکیدکرد: بحران آب اکنون به یک چالش جدی تبدیل شده و دیگر نمی‌توان آن را به تعویق انداخت. این موضوع نه یک مسئله جدید، بلکه ابرچالشی است که سال‌ها مورد هشدار کارشناسان بوده است.
وی ادامه داد: در کوتاه‌مدت، راهکار قانونی و اجرایی آن است که مصرف آب شرب و کشاورزی مدیریت شود. در حال حاضر کشور سالانه حدود ۹۴ میلیارد مترمکعب آب تولید می‌کند که ۹ میلیارد مترمکعب آن مربوط به شرب و ۸۲ میلیارد مترمکعب آن مربوط به کشاورزی است. برای مدیریت بحران، لازم است حجم آب مصرفی کشاورزی از ۸۲ میلیارد به حدود ۶۷ میلیارد مترمکعب کاهش یابد. این امر طبق قانون امکان‌پذیر است، اما نیازمند هماهنگی و برنامه‌ریزی دقیق است.
انتقال آب از جنوب کشور
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در توضیح طرح انتقال آب گفت: ایده اصلی این پروژه انتقال آب از خلیج فارس و دریای عمان به استان‌های مرکزی کشور است. این پروژه شامل ایجاد شبکه‌های انتقال طولانی، احداث ایستگاه‌های پمپاژ و تصفیه‌خانه‌های آب شیرین است تا آب مورد نیاز استان‌هایی که با کمبود شدید منابع آبی مواجه‌اند، تأمین شود.
وی اضافه کرد: در کشورهای منطقه، مانند عربستان سعودی، بهره‌گیری از آب شیرین‌کن‌ها راهکار اصلی برای تامین آب است. ایران نیز می‌تواند با استفاده از فناوری‌های مشابه و ایجاد زیرساخت‌های پایدار، از این پروژه بهره‌برداری کند. البته این طرح یک راهکار بلندمدت است و تاثیر آن در کوتاه‌مدت مشهود نخواهد بود.
لاهوتی توضیح داد: اجرای اصولی این پروژه و مدیریت منابع آب می‌تواند علاوه بر تأمین آب آشامیدنی، به صنعت و بخش کشاورزی کمک کند. بهره‌برداری صحیح و برنامه‌ریزی شده از این منابع می‌تواند فشار بر منابع آب زیرزمینی را کاهش دهد و خطر خشک شدن تالاب‌ها و رودخانه‌ها را کاهش دهد.
راهکارهای کوتاه‌مدت و بلندمدت
وی در خصوص اقدامات فوری گفت: در کوتاه‌مدت، مدیریت مصرف آب شرب و کشاورزی ضروری است. در بخش شرب، میزان آب مصرفی فعلی قابل کنترل است و رقم بالایی ندارد، اما بخش عمده بحران مربوط به کشاورزی است. کاهش مصرف از ۸۲ میلیارد به ۶۷ میلیارد مترمکعب نیازمند تغییر الگوی کشت، اصلاح روش‌های آبیاری و صرفه‌جویی هدفمند است.
لاهوتی ادامه داد:در بلندمدت، پروژه‌های انتقال آب و بهره‌برداری اصولی از منابع آبی سطحی و زیرزمینی می‌تواند به کاهش تنش‌های آبی کمک کند. این پروژه‌ها باید با نظارت دقیق، رعایت استانداردهای فنی و حفاظت از محیط زیست اجرا شوند تا اثرات مثبت آن پایدار باشد.
وی در پایان تأکید کرد: بحران آب در کشور یک چالش جدی است و تنها با ترکیبی از اقدامات کوتاه‌مدت و پروژه‌های بلندمدت می‌توان آن را مدیریت کرد. اجرای پروژه‌های انتقال آب جنوب به مرکز، اصلاح مصرف آب در بخش کشاورزی و استفاده بهینه از منابع موجود، سه ضلع اصلی راهکار مقابله با بحران آب در کشور هستند.