رئیس اداره آمار بانک کشاورزی: داده برخلاف نفت، اگر به موقع استفاده نشود ارزش خود را از دست می‌دهد
سعید جرفی، رئیس اداره کل آمار و تحلیل داده‌های کسب‌وکار بانک کشاورزی، در نشستی تخصصی در همایش تراکنش ایران، ضمن هشدار نسبت به «هیجان‌زدگی فناورانه» وضعیت فعلی حکمرانی داده در کشور را یک «بحران» توصیف کرد. وی با تأکید بر اینکه داده یک دارایی حساس به زمان است، تصریح کرد که بدون تدوین قوانین شفاف و زیرساخت‌های لازم، ۸۰ درصد پروژه‌های هوش مصنوعی با شکست مواجه خواهند شد و رسیدن به «بانکداری نامرئی» و شخصی‌سازی واقعی خدمات، رؤیایی دست‌نیافتنی خواهد بود.
به گزارش صنعت مالی، در یکی از مهم‌ترین نشست‌های تخصصی یازدهمین همایش تراکنش ایران، سعید جرفی، رئیس اداره کل آمار و تحلیل داده‌های کسب‌وکار بانک کشاورزی، با رویکردی متفاوت و منتقدانه، زنگ خطر را برای حرکت شتاب‌زده کشور به سمت فناوری‌های نوین به صدا درآورد. وی تصریح کرد که سازمان‌ها و مدیران به جای پرداختن به زیرساخت‌های حیاتی، دچار «هیجان تکنولوژی» شده‌اند و این موضوع، موفقیت پروژه‌های تحول دیجیتال و هوش مصنوعی را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است.
بحران حکمرانی داده؛ رانندگی پرسرعت بدون قوانین راهنمایی
جرفی با بیان اینکه وضعیت فعلی بیش از یک چالش، یک «بحران» است، گفت: «تصور کنید در شهری مانند تهران، تمام خودروها بدون خط‌کشی خیابان، بدون تابلوهای راهنما و بدون حضور پلیس تردد کنند؛ این دقیقاً وضعیتی است که با افزایش روزافزون حجم، تنوع و سرعت تولید داده‌ها بدون وجود حکمرانی داده مؤثر با آن روبرو خواهیم شد.»
او با اشاره به پیش‌بینی موسسه گارتنر مبنی بر شکست بیش از ۸۰ درصد پروژه‌های هوش مصنوعی تا سال ۲۰۲۶ به دلیل فقدان حکمرانی داده مؤثر، تاکید کرد که حتی کشورهای پیشرفته نیز به دلیل نبود مقررات مدون، در استفاده صنعتی از AI با تأخیر عمل کرده‌اند.
از حکمرانی سنتی به حکمرانی مسئولانه و هوشمند
رئیس اداره آمار بانک کشاورزی راهکار این بحران را در تغییر نگرش از «حکمرانی داده سنتی» (متمرکز بر کیفیت و امنیت داده) به «حکمرانی داده مسئولانه» دانست. در این رویکرد جدید، مفاهیمی چون شفافیت، حفظ حریم خصوصی و مسائل اخلاقی ذاتی الگوریتم‌ها در مرکز توجه قرار می‌گیرد تا از تبعیض الگوریتمی و سوءاستفاده‌های احتمالی جلوگیری شود.
وی آینده را در گرو «حکمرانی داده هوشمند» دانست؛ جایی که خود هوش مصنوعی برای نظارت بر داده‌ها به کار گرفته می‌شود. «در آینده، داده‌ها به الگوریتم‌های پیشرفته‌ای مجهز می‌شوند که انحراف از کیفیت را پیش‌بینی و هشدار می‌دهند و ما شاهد یک انطباق مستمر و خودکار با قوانین خواهیم بود.»
هدف نهایی: شخصی‌سازی واقعی و بانکداری نامرئی
جرفی هدف نهایی تمام این تلاش‌ها را رسیدن به شخصی‌سازی واقعی خدمات عنوان کرد و گفت: «داده اگر در زمان مناسب استفاده نشود، ارزش خود را از دست می‌دهد و حتی از نفت نیز بی‌ارزش‌تر می‌شود.» به گفته وی، با حکمرانی صحیح داده‌ها، بانک‌ها می‌توانند نیازهای مشتریان را پیش‌بینی کرده و به سطح جدیدی از بانکداری به نام «بانکداری نامرئی» دست یابند.
در این مدل، خدمات بانکی در پس‌زمینه زندگی روزمره افراد و به صورت خودکار انجام می‌شود؛ برای مثال، هوش مصنوعی مازاد پس‌انداز ماهانه یک فرد را شناسایی کرده و طبق خطوط قرمزی که خود فرد تعیین کرده، آن را در بهترین بازار سرمایه‌گذاری می‌کند.
این سخنرانی به عنوان یک فراخوان برای ایجاد یک زیربنای محکم و پایدار برای آینده دیجیتال ایران تلقی شد که نشان می‌دهد نهادهای پیشرو مانند بانک کشاورزی، فراتر از هیجانات کوتاه‌مدت، به دنبال یک تحول دیجیتال مسئولانه، اخلاقی و پایدار هستند.