کف‌سازی قیمتی؛ سکوی پرتابی برای ورود اطمینان‌بخش سرمایه‌های ارزش‌محور به بازار
کف‌سازی‌های اخیر در بازار سرمایه، نه فقط یک توقف موقتی در روند نزولی، بلکه براساس دیدگاه ساختاری، به مثابه سکوی پرتابی عمل می‌کند که دروازه‌های ورود را برای سرمایه‌های ارزش‌محور باز کرده است، درحالی که نگرانی‌ها پیرامون خروج نقدینگی و مقایسه با بازدهی طلا همچنان پابرجاست، فعال شدن مکانیسم‌های حمایتی و شناسایی ارزش‌های ذاتی شرکت‌ها، نویدبخش ورود اطمینان‌بخش سرمایه‌هایی است که افق دید آن‌ها بلندمدت بوده و به پتانسیل رشد ساختاری بازار ایمان دارند.
صنعت مالی ـ حسین بوذری؛ با گذر از فازهای پرنوسان و تعدیل‌های قیمتی ناشی از شوک‌های انتظاری بهخصوص بعد از فعال‌سازی مکانیسم ماشه، اکنون بازار سرمایه ایران در آستانه یک دوره جدید از بلوغ ساختاری و جذب بهینه نقدینگی قرار گرفته است.
فعال‌سازی مکانیزم‌های ذاتی عرضه و تقاضا در بورس، پس از فرآیندهای تصحیح مورد نیاز، زمینه را برای ورود پایدار سرمایه‌های کلان فراهم ساخته است. با وجود چالش‌های مقطعی ناشی از انتشار اطلاعات و ضرورت حفظ ثبات انتظارات، شواهد بنیادین نشان‌دهنده کف‌سازی قیمتی و ایجاد فرصت‌های بی‌نظیر برای سرمایه‌گذاری‌های ارزش‌محور است.
در تحلیل‌های کلان، بخش تولید کشور با وجود محدودیت‌های ساختاری، سطح فعالیت نسبتاً مطلوبی را حفظ کرده و شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس، با تکیه بر دارایی‌های واقعی، پتانسیل قابل توجهی برای رشد سودآوری در صورت تسهیل شرایط محیط کسب و کار دارند. این امر، در بلندمدت، جذابیت ذاتی سهام را به مراتب بالاتر از دارایی‌های سفته‌بازانه قرار می‌دهد.
تمرکز بر اعتماد بلندمدت در برابر معاملات کوتاه‌مدت واکنشی، کلید موفقیت در این مقطع است. این باور وجود دارد که با تداوم تلاش‌ها برای ثبات‌بخشی به محیط منطقه‌ای و اتخاذ سیاست‌های شفاف و عملیاتی که به صورت مستمر اطمینان سرمایه‌گذاران خرد و کلان را جلب کند، جریان نقدینگی به صورت یک‌طرفه و پایدار به سمت بازار سهام هدایت خواهد شد.
این هدایت، نه‌‌تنها موجب احیای ارزش‌گذاری‌های منطقی در بازار سرمایه می‌شود، بلکه بهعنوان موتور محرک اصلی، می‌تواند رکودهای موقت در بخش‌هایی نظیر مسکن را نیز تحت تأثیر قرار داده و با تقویت چرخه سرمایه‌گذاری، به رشد پایدار اقتصادی کشور کمک کند. این دوره، فرصتی استثنایی برای سرمایه‌گذاران استراتژیک جهت انباشت دارایی‌های بنیادی با قیمت‌های جذاب محسوب می‌شود.
البته ناگفته پیداست بازار سرمایه دچار نوساناتی شده، اما با وجود فعال‌سازی اسنپ‌بک شاهد سرازیر شدن نقدینگی به بازار سرمایه هستیم که می‌تواند نشانه خوبی برای مقابله با بی‌ثباتی بازار سرمایه و بورس باشد.
خبرنگار اقتصادی صنعت مالی در این زمینه گفت‌و‌گویی را با رحمان رحیمی کارشناس بازار بورس و سرمایه ترتیب داده است.
گپ و گفت صنعت مالی با رحیمی در پی می‌آید:
صنعت مالی: با توجه به فعال‌سازی مکانیزم‌های اقتصادی و مشاهده هدایت نقدینگی به سمت بازارهای سرمایه‌ای و همچنین وضعیت نسبتاً مطلوب بخش تولید، ارزیابی شما از وضعیت کنونی بازار سرمایه و بورس چیست؟
رحیمی: دقت نظر شما درباره هدایت نقدینگی به سمت بازار سرمایه نیازمند تبیین دقیق‌تری است و صرف مثبت بودن روزانه بازار در یک بازه زمانی کوتاه، دال بر هدایت پایدار نقدینگی نیست و روزهایی داشتیم که بازار سرمایه و بورس سبز بود و در روزهایی هم نقدینگی از بازار خارج شد و ورود پول را جبران کرد.
در یک ماه اخیر شاهد نوسانات شدید بودیم؛ به این صورت که هرگونه ورود نقدینگی با خروج سریع سرمایه‌ها جبران شده است و تثبیت زمانی حاصل می‌شود که ورود سرمایه به میزانی برسد که اعتماد سرمایه‌گذاران را به آینده بازار تضمین کند و این اطمینان شکل گیرد.
صنعت مالی: در شرایطی که اخبار متنوعی بهخصوص بعد از اسنپ‌بک که عمدتاً غیررسمی و غیرمستند منتشر می‌شود، برای جلب اطمینان کامل سرمایه‌گذاران به بازار چه پیشنهادی دارید تا موجب خروج نقدینگی نشود و عملکرد بازار سهام با بازارهای موازی را مقایسه کنید.
رحیمی: عدم وجود اعتماد کامل سبب می‌شود که سرمایه‌گذاران در مواجهه با هر خبر نامطلوب، به سرعت نقدینگی خود را از بازار سهام خارج کنند، هرچند اینگونه اخبار ممکن است نادرست باشد و در مقایسه با بازارهای دیگر مانند طلا، مشاهده می‌شود که در یک سال گذشته، بازدهی اسمی سرمایه‌گذاری در بازار طلا، حتی پس از تعدیل تورمی، رشد قابل توجهی (بیش از زدرصد اسمی) داشته است.
این در حالی است که سرمایه‌گذاری در بخش تولید که به توسعه کشور کمک می‌کند، در این بازه زمانی، بازدهی کمتری داشته است و منطق حکم می‌کند که با توجه به کف قیمتی کنونی سهام، زمان مناسبی برای خرید باشد، مگر موانع انتظاری قوی (نظیر اخبار منطقه‌ای و بحران‌های ژئوپلیتیکی اخیر) مانع شوند.
البته شخصی که در حوزه طلا سرمایه‌گذاری کرده، به تولید کشور کمکی نکرده، اما دچار تورم هم شده، درحالی که با تولید می‌توان هم با تورم مقابله کرد و هم از بیکاری کاست.
زمانی می‌توانیم به بازار سرمایه اعتماد داشته باشیم که نقدینگی چندین روز به طول بینجامد و اعتماد سرمایه‌گذاران بیشتر شود، پیش‌فروش سکه بانک مرکزی در کمال تعجب با محوریت ربع سکه بالای 30 میلیون تومان متقاضی بین مردم داشت که مقرر بود بعد از سه ماه دریافت کنند.
همچنین تمام سکه را در 2 ماه گذشته می‌شد با قیمت 70 میلیون تومان خریداری کرد، اما اکنون در پیش‌فروش بانک مرکزی با حالت رقابتی قیمت 102 میلیون تومان بسته شد.
مدرم طی ماه‌های اخیر به بازار طلا اعتماد داشته‌اند که اکنون در حالت ریسکی است تا اینکه بازار سرمایه اکنون در حالت کف قیمت قرار دارد، اگر جنگ تحمیلی 12 روزه دشمنان نبود و ثبات بهتری داشتیم اکنون باید سهام خریداری شود، چراکه اکنون در کف قیمت قرار دارد.
اما سرمایه‌گذاران به بازار طلا اعتماد کرده‌اند و طلا را با گرمی 11 میلیون تومان خریداری می‌کنند!
صنعت مالی: در پی کاهش فشار بر بازار سهام، اوراق بدهی مانند اوراق مشارکت با سود اسمی بالا (بیش از ۳۰ درصد در گذشته) بهعنوان کانال جایگزین مطرح شدند، در حال حاضر این اوراق تا چه اندازه توانسته‌اند به عنوان یک کانال کارآمد برای تأمین مالی بنگاه‌های اقتصادی عمل کنند؟
رحیمی: در شرایط فعلی اوراق اخزا موجب شده تا بالای 30 درصد مسئولیت داشت، اما اکنون ندارد و جذابیت اوراق بدهی به‌دلیل از دست رفتن سودهای بالای گذشته، کاهش یافته است، سرمایه‌گذاری که در پی کسب بازدهی است، با نگاه به عملکرد گذشته و با فرض ثبات در بازار طلا، ممکن است بازدهی سال آینده را در آن بازار بسیار بالاتر پیش‌بینی کند (مثلاً سودی بیش از ۳۰ درصد در سال آینده).
درحال حاضر بازار ملک و مسکن هم در رکود قرار دارد، این درحالی است که 150 شغل مرتبط با بازار مسکن است و تمامی اینها موجب کاهش تقاضا شده و بازار راکد می‌شود.
این امر متقاعدسازی سرمایه‌گذار برای ورود به بازار سهام را دشوار می‌سازد، بهخصوص پس از آسیب جدی به اعتماد سرمایه‌گذاران از سال ۱۳۹۹ و تأثیر منفی تعطیلی‌های اخیر بورس.
با این شرایط متأسفانه فرد به سراغ سرمایه‌گذاری در طلا می‌رود و عنوان می‌کند تا سال آینده 300 درصد سود خواهم کرد.
بنابراین باید سرمایه‌گذار را با رونق تولید مجاب به سرمایه‌گذاری در تولید و خرید سهام کرد و باید اعتماد سرمایه‌گذاران را جلب کرد.
صنعت مالی: رکود حاکم بر بازار مسکن و تأثیر آن بر مشاغل مرتبط نیز مشهود است. در سایه این رکود، چه راهکاری برای بازگرداندن اعتماد سرمایه‌گذاران و هدایت مجدد نقدینگی به سمت بازار سرمایه پیشنهاد می‌کنید؟
رحیمی: اگر بخواهیم بالتتر از سرمایه را ببینیم، باید بگویم که راهکار عبور از این موانع نیازمند یک نگاه کلان‌تر و فراتر از بازار سرمایه است و تا زمانی که ثبات نسبی در تحولات منطقه‌ای حاصل نشود و ترس و واهمه از بی‌ثباتی در ذهن عموم مردم باقی بماند، دستیابی به اعتماد دشوار خواهد بود؛ هرچند شاهد بی‌ثباتی آنچنانی نیستیم و در واقعیت بی‌ثباتی وجود خارجی ندارد.
ترمیم اعتماد صرفاً با گفتار درمانی میسر نیست؛ بلکه نیازمند اقدامات عملی ملموس است که سرمایه‌گذاران بتوانند آن اقدامات را مشاهده کرده و اطمینان یابند که بی‌ثباتی وجود ندارد و این اقدامات عملی، تنها راه برای ترغیب نقدینگی به سمت بازار سرمایه خواهد بود.