کولرهای گازی؛ بلای جان شبکه برق کشور/ مراقب پنل‌های خورشیدی بی‌کیفیت باشید
کارشناس انرژی، هشدار می‌دهد که گسترش بی‌ضابطه کولرهای گازی پرمصرف، بدون هیچ‌گونه ملاحظات اقلیمی و استاندارد مصرف، به یکی از عوامل اصلی ناترازی برق تبدیل شده است؛ تا جایی که حتی در کپرهای عشایری هم چهار کولر گازی پرمصرف فعال است و هیچ سازوکاری برای مهار این مصرف افسارگسیخته وجود ندارد.
حسن مرادی، کارشناس انرژی در گفت‌وگو با صنعت مالی، با بیان اینکه ناترازی انرژی سال‌هاست گریبان اقتصاد ایران را گرفته است، اظهار کرد: ایران کشوری در حال توسعه است و همین در حال توسعه بودن اقتضا می‌کند که تقاضا برای انرژی روز‌به‌روز بیشتر شود. بنده حدود ۳۰ سال پیش متخصصی از ایتالیا برای راه‌اندازی یک واحد فرآوری پنیر در وزارت جهاد آوردم. ایشان فردی پخته و باتجربه بود. ما در سفرهایی به نقاط مختلف کشور رفتیم و او با مشاهده وضعیت گفت: «هر نقطه‌ای از ایران را که می‌رویم، در حال ساخت‌وساز است! این یک واقعیت است که در کشورهایی مثل ایتالیا، آلمان یا انگلستان، چنین گستره‌ای از ساخت‌وساز وجود ندارد.»
وی ادامه داد: در کشور ما ساخت انبوه مسکن، آن هم در حجم‌هایی که دولت‌ها اعلام می‌کنند – یکی می‌گوید ۴۰۰ هزار واحد، دیگری ۸۰۰ هزار واحد – به معنای افزایش سرسام‌آور تقاضا برای انشعابات جدید برق، گاز، تلفن و دیگر زیرساخت‌هاست. حالا این را بگذارید کنار توسعه خدمات در مناطق دورافتاده‌ای که تا دیروز نه برق داشتند، نه گاز. طبیعی است که فشار روی شبکه بیشتر و بیشتر می‌شود.
کولرهای گازی بلای انرژی کشور
مرادی با اشاره به یکی از معضلات خاموش حوزه انرژی گفت: یکی از اتفاقات بی‌سر و صدا اما بسیار خطرناک، جایگزینی کولرهای آبی با کولرهای اسپلیت در سراسر کشور است. کولرهای اسپلیت توسط رانت‌ها و مافیاهای مختلف وارد کشور می‌شوند، در حالی که اساساً با الگوی مصرف صحیح فاصله دارند. در مقابل، همین حالا کولرهای آبی جدیدی طراحی شده‌اند که راندمان بالاتر و مصرف پایین‌تری دارند و حتی پمپ آب آن‌ها به پمپ جداگانه نیاز ندارد. به‌جای آنکه چنین فناوری‌هایی را ملی کنیم و در ساختمان‌های جدید الزام کنیم، کولر گازی نصب می‌شود.
وی افزود: یک روز آقای فتاح، وزیر وقت نیرو، در کمیسیون انرژی مجلس برای ما تعریف می‌کرد که رفته بودند بازدید در یک کپر عشایری در هرمزگان؛ جایی که انتظار دارید با حداقل امکانات زندگی کنند. اما در آن کپر، چهار عدد کولر گازی پرمصرف نصب شده بود، از آن مدل‌های قدیمی که هرکدام ۳ تا ۴ هزار وات برق مصرف می‌کنند! یعنی فقط یک خانواده ۱۲ کیلووات در ساعت برق مصرف می‌کند. این فاجعه است.
این کارشناس انرژی تأکید کرد: در دنیا اگر خانواده‌ای چنین مصرفی داشته باشد، دولت می‌آید و به آن‌ها کولر کم‌مصرف یا حتی کولر آبی مخصوص اقلیم‌شان را می‌دهد. هم دولت زیان نمی‌کند، هم خانواده بهره‌مند می‌شود.
نقدی بر ناوگان حمل و نقل
مرادی همچنین به وضعیت ناوگان حمل‌ونقل کشور اشاره کرد و گفت: ما یکی از پرمصرف‌ترین و بدترین ناوگان‌های حمل‌ونقل دنیا را داریم. چون گازوئیل و برق را با قیمت ناچیز می‌دهیم، کسی انگیزه ندارد که بیاید موتور کم‌مصرف وارد کند. تاکسی‌داران چرا باید خودرو برقی یا هیبریدی بخرند وقتی که گاز CNG را عملاً رایگان دریافت می‌کنند؟ این‌ها نتیجه بی‌برنامه‌گی است.
وی در ادامه افزود: در حوزه ساختمان نیز مشکلات زیادی داریم. بسازبفروش‌ها حاضر نیستند نیم متر جا برای کانال کولر اختصاص دهند و از این طریق و با قیمت فعلی زمین و ساختمان می‌خواهند صرفه‌جویی در ساخت داشته باشند و به سود بیشتر دست یابند و لذا بسازبفروش حاضر نیست چنین هزینه‌ای کند اما خریدار یا مستأجر باید هزینه‌اش را با مصرف بالای برق بدهد.
حسن مرادی، کارشناس انرژی
این استاد دانشگاه افزود: ما بارها فریاد زده‌ایم که نمای ساختمان‌ها در کشوری با تابش شدید آفتاب نباید سنگی باشد. نمای سنگی انرژی آفتاب را جذب می‌کند، در شب پس می‌دهد و محیط را گرم‌تر می‌کند. اما شهرداری‌ها اصلاً درک این مفاهیم را ندارند. مثلاً من هفته پیش به شهرکی در سمت شهریار رفتم. درخت‌ها را داخل بتن گذاشته بودند! خب چرا این کار را کردند؟ چون فردی که شهردار شده، در اصل کارگر ساختمانی است. نمی‌فهمد که ریشه درخت را نباید در بتن دفن کرد.
مرادی در ادامه با اشاره به رفتار غلط شهرداری‌ها در حوزه آب گفت: خود شهرداری که مصرف‌کننده عمده آب در فضای سبز است، هیچ‌گونه صرفه‌جویی بلد نیست. یا در اتوبان آب جاری شده یا هزاران درخت خشک می‌شود. در حالی که باید بداند مثلاً یک درخت کاج چقدر آب نیاز دارد و به همان میزان برنامه‌ریزی کند.
موانع توسعه پنل‌های خورشیدی
وی به موضوع توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر پرداخت و در پاسخ به سوالی درباره نصب پنل‌های خورشیدی در ساختمان‌های دولتی گفت: بنده این نکته را خدمت آقای پزشکیان و آقای علی‌آبادی منتقل کرده‌ام. اینکه بیاییم بگوییم همه ادارات دولتی باید پنل نصب کنند، اصلاً شدنی نیست. به جای این کار باید برویم سراغ ساختمان‌هایی مانند نمایشگاه بین‌المللی، صداوسیما، دیوارهای اطراف آن‌ها، ساختمان سازمان فرهنگ و ارتباطات در قلب تهران و امثال آن. پنل‌هایی که الان وارد کشور می‌شود، راندمان‌شان حدود ۲۸ درصد است؛ در حالی که دنیا دیگر دنبال چنین راندمانی نیست. تازه، این پنل‌ها برای نصب نیاز به سازه دارند و وقتی بی‌مطالعه روی پشت‌بام ادارات نصب شوند، هم سازه آسیب می‌بیند، هم فضای اداره به هم می‌ریزد.
مرادی تأکید کرد: در حال حاضر پنل‌هایی به‌صورت رول وارد بازار جهانی شده‌اند. مانند رول قیرگونی، این‌ها روی بام پهن می‌شوند، نیاز به شاسی یا قاب ندارند، استهلاک‌شان بسیار پایین است، سوراخ نمی‌شوند و آسیب نمی‌بینند. این‌ها آخرین فناوری‌های دنیا هستند و باید به سمت آن‌ها برویم.
وی با انتقاد از سطح تخصص فنی در برخی پروژه‌ها گفت: اگر ما نصب پنل را به ادارات دولتی بسپاریم، مدیر اداره دنبال فامیل و آشنا می‌گردد تا به‌عنوان متخصص انرژی خورشیدی بیاید و پروژه را اجرا کند. بعد پنل بی‌کیفیت می‌خرد، تأسیسات ضعیف نصب می‌کند و در نهایت هم پروژه شکست می‌خورد. این‌گونه اقدامات باید مبتنی بر منطق و استاندارد باشد، نه احساس.
مرادی درباره تهاتر انرژی به‌عنوان راهکاری برای دور زدن تحریم‌ها گفت: اگر کشوری باشد که توان تولید برق داشته باشد، ما می‌توانیم در ازای دریافت برق به آن‌ها گاز یا فرآورده‌های نفتی بدهیم. این موضوع هم از فشار تحریم کم می‌کند، هم ناترازی انرژی را کاهش می‌دهد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: شرط موفقیت در همه این طرح‌ها، داشتن برنامه، تخصص، و نگاه بلندمدت است. بدون این‌ها، حتی فناوری‌های نوین هم بی‌ثمر خواهند بود.
بیشتر بخوانید: