لزوم رسیدگی به چالش های زیرساختی ارزدیجیتال بانک مرکزی در قالب مسائل کلان اقتصادی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صنعت مالی؛ دکتر کوروش پرویزیان؛ رییس پژوهشکده پولی و بانکی در ارائه‌ای با موضوع تحلیل تأثیر دارایی‌های دیجیتال و بازارهای مالی غیرمتمرکز بر پایداری سیستم پولی و بانکی به نکاتی کلیدی اشاره کرد.

وی پیش از ورود به بحث اصلی، بر اهمیت سیاست‌گذاری مناسب در برخورد با پدیده‌های جدیدی همچون دارایی‌های دیجیتال و رمزارزها تأکید کرد.

وی بیان کرد: سهم دارایی‌های دیجیتال و رمزها در آینده‌ای نزدیک، به‌ویژه با ورود بانک مرکزی ایران به این حوزه، رو به گسترش است. به گفته وی، دو موضوع مهم در این زمینه عبارت‌اند از:

1. نحوه سیاست‌گذاری برای مواجهه با این دارایی‌ها.

2. انتظارات نهادهای پولی، مالی و کاربران از این سیاست‌ها.

فناوری‌های مالی و دیجیتال

دکتر پرویزیان با اشاره به تحول سریع فناوری‌های مالی و ظهور بلاک‌چین، تأثیرات این فناوری بر نظامات مالی و بانکداری مرکزی را تحلیل کرد.

 وی اظهار کرد: استفاده از ابزارهایی مانند ریال دیجیتال که بانک مرکزی ایران در حال توسعه آن است، می‌تواند در دو سطح خرد (خُرده‌فروشی) و کلان (بانک‌ها و مؤسسات اعتباری) به کار گرفته شود.

وی گفت: ریال دیجیتال با سیستم‌های غیرمتمرکز تفاوت دارد، زیرا بانک مرکزی بر این ارزها نظارت مستقیم خواهد داشت. این نظارت می‌تواند به مزیت‌هایی برای مردم و اقتصاد کشور تبدیل شود، اما تحقق این امر بستگی به تصمیم‌گیری صحیح سیاست‌گذاران دارد.

رویکردهای سیاست‌گذاری

پرویزیان به رویکردهای مختلف نهادهای نظارتی در قبال دارایی‌های دیجیتال اشاره کرد:

ممنوعیت کامل: در این حالت، دستگاه ناظر هرگونه فعالیت مرتبط با دارایی‌های دیجیتال را ممنوع اعلام می‌کند.

ممنوعیت مشروط: پذیرش در شرایط خاص و تحت نظارت دستگاه‌های صلاحیت‌دار امکان‌پذیر است.

پذیرش مشروط: برخی موارد با استثنائاتی محدود پذیرفته می‌شوند، اما محدودیت‌های خاصی نیز اعمال می‌شود.

پذیرش نسبی: نقاط قوت و ضعف بررسی شده و حقوق عمومی و خصوصی در سیاست‌گذاری لحاظ می‌شود.

پذیرش کامل: دستگاه ناظر هیچ‌گونه محدودیتی اعمال نمی‌کند و قوانین با توجه به استفاده مردم تعیین می‌شود.

وی تأکید کرد: به‌کارگیری ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) با چالش‌های فناوری و زیرساختی مواجه است که باید در قالب مسائل کلان اقتصادی کشور دیده شود. یکی از مهم‌ترین مخاطرات برای نهادهای مالی مانند بانک‌ها، کاهش نقش آنها در ارائه خدمات است. در این حالت، بانک مرکزی می‌تواند به‌طور مستقیم ریال دیجیتال را ذخیره، مدیریت و تضمین کند، مگر اینکه سیاست‌گذاری به گونه‌ای باشد که سیستم دو لایه‌ای یا دو سطحی اعمال شود.

دکتر پرویزیان همچنین به آمارهای جهانی اشاره کرد و گفت: در سال ۲۰۲۴ نزدیک به ۲۶۰ میلیون کاربر در دنیا از دارایی‌های دیجیتال استفاده می‌کنند.

وی به تحلیل تطبیقی سیاست‌گذاری‌ها با استفاده از ماتریس SWOT پرداخت و اظهار کرد که سیاست‌گذاری درست در این حوزه می‌تواند فرصت‌های قابل توجهی را ایجاد کند، هرچند چالش‌های فناوری و زیرساختی همچنان به‌عنوان موانع اصلی باقی خواهند ماند.

وی گفت: دارایی‌های دیجیتال و رمز ارزها، که احتمالا در آینده توسط بانک مرکزی ایران نیز وارد حوزه پول و دارایی‌های مالی خواهد شد، به سرعت در حال گسترش هستند. موضوع سیاست‌گذاری در مواجهه با این پدیده‌ها بسیار حائز اهمیت است، چرا که انتظارات نهادهای پولی، خدمات‌دهندگان و خدمات‌گیرندگان باید به‌خوبی مدیریت شود.

تأثیر فناوری‌های نوین در نظام پولی و بانکی

دکتر پرویزیان با اشاره به تحول سریع فناوری‌های مالی و ظهور بلاک‌چین، توضیح داد: فناوری‌هایی مانند ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC)، که به صورت غیرمتمرکز یا متمرکز اداره می‌شوند، تفاوت‌هایی بنیادین با ارزهای دیجیتال خصوصی دارند. در این میان، تصمیم‌گیری در خصوص نحوه نظارت و سیاست‌گذاری بر این فناوری‌ها، عاملی کلیدی در ایجاد مزایا برای مردم و اقتصاد کشور است.

وی همچنین افزود: مقامات تصمیم‌گیر باید به این نکته توجه داشته باشند که واکنش نهادهای نظارتی به این فناوری‌ها می‌تواند اشکال مختلفی داشته باشد: از ممنوعیت کامل گرفته تا پذیرش کامل. هر یک از این سیاست‌ها باید با در نظر گرفتن حقوق عمومی و خصوصی، فرصت‌ها و تهدیدها و تحلیل دقیق نقاط قوت و ضعف اتخاذ شود.

چالش‌های زیرساختی و فناوری

دکتر پرویزیان تأکید کرد که مهم‌ترین چالش‌های مربوط به ارز دیجیتال ملی، در حوزه فناوری و زیرساخت‌ها نهفته است. وی گفت: برای پیاده‌سازی ارز دیجیتال بانک مرکزی، نیاز به زیرساخت‌های قوی فناوری، آموزش مناسب و تأمین امنیت کامل وجود دارد. این موارد باید در چارچوب مسائل کلان اقتصادی کشور مورد توجه قرار گیرد.

نقش نهادهای مالی در تحولات جدید

وی همچنین به مخاطرات احتمالی برای نهادهای مالی مانند بانک‌ها اشاره کرد و گفت: با ورود بانک مرکزی به این حوزه، ممکن است نقش واسطه‌گری نهادهای مالی کمرنگ‌تر شود، چرا که بانک مرکزی می‌تواند وظایف مرتبط با ذخیره و بازپرداخت را به صورت مستقیم مدیریت کند. با این حال، اگر مدل‌های دو‌لایه‌ای یا دو‌سطحی برای اجرای این پروژه در نظر گرفته شود، نقش این نهادها همچنان می‌تواند حیاتی باشد.

اهمیت حقوق مصرف‌کنندگان

دکتر پرویزیان در ادامه به اهمیت حفظ حقوق مصرف‌کنندگان پرداخت و گفت: در برخی کشورهای اروپایی، مانند سوئد، پس از دوران کرونا گرایش به عدم استفاده از پول نقد افزایش یافته است. با این حال، دولت‌ها در این کشورها تمام گزینه‌های سنتی را حفظ کرده‌اند تا مصرف‌کنندگان بتوانند بر اساس تمایل خود، از ابزارهای مالی مختلف استفاده کنند. این سیاست باید الهام‌بخش تصمیم‌گیری‌های ما باشد.

قوانین و مقررات مرتبط با دارایی‌های دیجیتال در ایران

وی با اشاره به اقدامات بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، افزود: بانک مرکزی در قوانین جدید خود، ارائه خدمات مرتبط با ارزهای دیجیتال را در چارچوب مشخصی تعریف کرده است. نهادهایی که می‌خواهند در این حوزه فعالیت کنند، باید تحت نظارت بانک مرکزی عمل کنند. این موضوع فرصتی است که می‌تواند به توسعه این حوزه کمک کند، اما چالش‌هایی نیز به همراه دارد.

پرویزیان با تأکید بر اهمیت اعتماد و اطمینان در نظام پولی و مالی، گفت: دو فاکتور اساسی برای موفقیت در این حوزه وجود دارد. نخست، ایجاد اعتماد و اطمینان میان نهادهای مالی و مشتریان و دوم، مدیریت مخاطرات و ریسک‌های مرتبط با ابزارهای جدید. با رعایت این دو اصل، نهادهای مالی می‌توانند به‌عنوان بازیگران اصلی در تحولات پیش‌رو عمل کنند.

وی در جمع‌بندی خاطرنشان کرد: توسعه سیاست‌های پولی و مالی در حوزه دارایی‌های دیجیتال، نیازمند استراتژی‌های دقیق و استفاده از تجربیات موفق جهانی است.

انتهای پیام/