سیگنال‌فروشی: طلای کاذب، زیان واقعی

به گزارش صنعت‌مالی، بورس ایران هر چند یک‌بار  در کنار نوسان‌های اقتصادی با چالشی تازه روبرو می‌شود. یکی از این چالش‌ها سینگال فروشی است.

 هزاران گروه و صفحه ناشناس یا  کانال‌های تلگرامی سیگنال‌فروش با وعده سودهای تضمینی، بسته‌های VIP و تحلیل‌های بی‌اساس، میلیون‌ها سهامدار خرد را به خرید و فروش‌های هیجانی سوق می‌دهند.

بر اساس قانون بازار اوراق بهادار، هرگونه مشاوره یا سیگنال‌دهی بدون اخذ مجوز جرم محسوب می‌شود. با این حال، در حالی که کل کشور تنها ۳۰ شرکت مشاور سرمایه‌گذاری دارای مجوز دارد، هزاران کانال ناشناس و بی‌هویت در تلگرام آزادانه به فروش سیگنال و بسته‌های VIP مشغول‌اند.

سازمان بورس در اردیبهشت ۱۴۰۴ با ارسال نامه‌ای رسمی به اپ‌استورها و پیام‌رسان‌ها، خواستار حذف و مسدودسازی اپلیکیشن‌های سیگنال‌فروشی شد و بر غیرقانونی بودن این فعالیت‌ها تأکید کرد.

پیشتر سیاوش وکیلی، مدیر روابط عمومی سازمان بورس گفته بود: کارشناسان و مسئولان بازار سهام بارها بر غیرقابل اعتماد بودن سیگنال‌دهی‌های تلگرامی تأکید کرده‌اند اما متاسفانه هنوز هم سهامدارانی هستند که از مشاوره‌های بی‌اساس این مراجع استفاده می‌کنند.

از پامپ تا دامپ؛ مکانیسم گمراهی

الگوی تکرارشونده در این کانال‌ها روشن است: گردانندگان ابتدا خود وارد سهم می‌شوند، سپس با سیل پیام‌ها و سیگنال‌های هماهنگ موجی از تقاضا ایجاد می‌کنند، قیمت جهش می‌کند و در اوج، آن‌ها از سهم خارج می‌شوند. نتیجه؟ سود برای گردانندگان و زیان برای دنبال‌کنندگان.

پژوهش‌های بین‌المللی نشان می‌دهد در چنین الگوهایی قیمت سهام یا ارز دیجیتال بین ۲۶ تا ۱۰۷ درصد جهش اولیه را تجربه می‌کند و سپس در مدت کوتاهی سقوط می‌کند.

این همان الگوی «Pump & Dump» یا «پمپ و تخلیه» است که در آن، ابتدا جو هیجانی ایجاد و سپس بازار رها می‌شود. بسیاری از کانال‌ها حتی با فروش بسته‌های VIP و وعده دسترسی به اطلاعات محرمانه، این چرخه را تکرار می‌کنند.

نگاه فراتر از مرزها

در کشورهای دیگر، برخورد با این پدیده بسیار جدی‌تر است. در بریتانیا، رگولاتور مالی (FCA) در سال ۲۰۲۴ اعلام کرد هر محتوای تبلیغ خدمات مالی در شبکه‌های اجتماعی باید هشدار ریسک واضح داشته باشد و شرکت‌ها در برابر فعالیت اینفلوئنسرهای همکارشان مسئولیت حقوقی مستقیم دارند.

در استرالیا نیز گردانندگان گروه‌های پمپ‌و‌دامپ در تلگرام به جرم دستکاری بازار محاکمه و برخی به جرایم خود اقرار کرده‌اند.

در ایالات متحده و اتحادیه اروپا نیز مقررات مشابهی وجود دارد؛ به‌طوری‌که در صورت تبلیغ بدون هشدار ریسک، جریمه‌های سنگین مالی و حتی مجازات کیفری اعمال می‌شود.

هزینه‌ای که بر دوش سهامدار خرد می‌افتد

تجربه نشان داده بیشترین قربانیان این فضا، سهامداران تازه‌وارد و خرد هستند که بدون تحلیل مستقل و صرفاً با اتکا به وعده‌های رنگین کانال‌ها اقدام به خرید می‌کنند.

در نهایت، سود به جیب گردانندگان می‌رود و ضرر برای مردمی می‌ماند که با امید جبران تورم وارد بورس شده‌اند.

زیان مالی تنها بخشی از ماجراست؛ استرس، اضطراب، ناامیدی و حتی خروج اجباری از بازار، تبعات روانی و اجتماعی این روند است.

همچنین تداوم این وضعیت، اعتماد عمومی به بورس را کاهش داده و حتی سرمایه‌گذاران آگاه‌تر را نیز نسبت به حضور در بازار مردد می‌کند.

راهکارها و پیشنهادها

در این میان کارشناسان راهکارهای متعددی را مد نظر دارند:

•  گسترش تعداد مشاوران دارای مجوز و تسهیل شرایط صدور مجوز.
• انتشار عمومی لیست رسمی مشاوران معتبر توسط سازمان بورس.
• همکاری اپ‌استورها و پیام‌رسان‌ها برای حذف کانال‌های سیگنال‌فروش.
• آموزش گسترده سواد مالی برای سهامداران تازه‌وارد.
• تقویت ابزارهای فنی و حقوقی برای ردیابی تراکنش‌ها و برخورد با متخلفان.

از جمله این پیشنهادات است .

در نهایت، بازار سیگنال‌دهی در تلگرام و سایر شبکه‌های اجتماعی، امروز به واقعیتی پرخطر و پرهزینه برای سرمایه‌گذاران تبدیل شده است.

بزرگی این بازار در مقابل ظرفیت محدود نهادهای مجاز (۳۰ شرکت رسمی) نشان می‌دهد که بدون اجرای قاطع قانون، مسئولیت‌پذیری پلتفرم‌ها و توسعه مشاوره‌های رسمی و شفاف، مبارزه با این پدیده عملاً ممکن نیست.

تا زمانی که فضای پرهیاهوی سیگنال‌فروشی مهار نشود، سهامداران خرد همچنان قربانیان اصلی خواهند بود و اعتماد عمومی به بازار سرمایه تضعیف خواهد شد. سهامداران باید بدانند که هیچ چیز رایگانی در بورس وجود ندارد.
اگر کسی واقعاً روش سودآوری بلندمدت داشت، هرگز آن را به قیمت ناچیز فروخته و رقبای جدید برای خود ایجاد نمی‌کرد. او خودش به آرامی و در سکوت ثروتمند می‌شد.

فاطمه رضا زاده