عرضه خودرو در بورس؛ به نفع مردم به زیان دلال

پبه گزارش خبرنگار صنعت مالی، اخیراً حجت الله صیدی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار تاکید کرده که خودرو باید در بورس عرضه شود، او گفت که «هزینه مبادله، یک مبحث مهم در اقتصاد است، بورس کالا می‌تواند به کاهش هزینه‌های مبادله کمک کند. وقتی یک خودرو در کارخانه ۵۰۰ میلیون تومان به فروش می‌رسد اما همان خودرو در بازار و برای مصرف‌کننده ۸۰۰ میلیون تومان تمام می‌شود، یعنی با یک هزینه واسطه‌گری و نه هزینه معاملاتی مواجه هستیم؛ این‌جا کارکرد بورس کالا می‌تواند کمک کننده باشد تا تولیدکننده و مصرف‌کننده با یک قیمت منصفانه محصول را مبادله کنند. با جدیت به دنبال عرضه خودروهای صفر کیلومتر داخلی و وارداتی در بورس کالا هستیم و در این خصوص رایزنی‌هایی نیز صورت گرفته است.»

همچنین عبدالناصر همتی وزیر امور اقتصادی و دارایی هم نیز با حمایت از این سیاست تاکید کرد که «اگر وزارت صنعت، معدن و تجارت برای عرضه خودرو در بورس کالا اعلام آمادگی کند، از نظر ما و سازمان بورس مانعی برای این کار وجود ندارد.» اما با این حال  شورای رقابت با عرضه خودرو در بورس مخالف است؛ سپهر دادجوی توکلی سخنگوی این شورا در این خصوص اعلام کرد: ماده ۵۸ فصل نهم اصل ۴۴ قانون اساسی در ۵ بند شورای رقابت را مکلف کرده که در مورد بازارهایی که به تشخیص خود شورا بازارهای انحصاری محسوب می‌شوند، دستورالعمل و ضوابط را تعیین کند. همچنین طبق ماده ۶۲، شورای رقابت تنها مرجع رسیدگی به رویه‌های ضدرقابتی است که در همین راستا نیز شورا طبق تکلیف قانونی خود، بازار خودرو را یک بازار انحصاری تشخیص داده است. فلذا تا زمانی که اختیارات شورای رقابت در این بازار جاری است مصوبه ۵۴۳ و اصلاحات آن لازم الاجراست و در این مصوبه نحوه عرضه خودرو و وظایف هر کدام از دستگاه‌های ذی ربط مشخص شده و هر گونه اظهارنظری خارج از این چارچوب در حال حاضر کاملاً غیرقانونی است مگر اینکه شورای رقابت تصمیم دیگری بگیرد که به محض اتخاذ هر گونه تصمیمی، متعاقباً اطلاع رسانی می‌شود.

علاوه بر شورای رقابت، محمد اتابک وزیر صمت هم مخالفت جدی خود را با عرضه خودرو در بورس اعلام کرده و گفته است «شورای رقابت به درستی می‌گوید که خودرو نباید در بورس عرضه شود. در کجای دنیا و در کدام نقطه از دنیا در بازار بورس خودرو عرضه می‌شود. خودرو در همین شرایط باید رقابتی شده و به صورت رقابتی عرضه شود. امروز واردات خودرو به میزان کافی و ۴ الی ۵ برابر سال گذشته انجام می‌شود. تولید خودرو سازان داخلی نیز رو به افزایش است. واردات خودروهای نو در حال انجام است. ان شاءالله واردات خودروهای کارکرده نیز در شرف انجام است. خدا را شکر مشکلی در تأمین ارز برای واردات خودرو نداریم. تاکنون حدوداً ۶۵ هزار خودرو وارد کشور شده است.»

دلیلی برای مخالفت با عرضه خودرو در بورس وجود ندارد

حسین محمودی اصل، کارشناس اقتصادی در گفتگو با صنعت مالی درباره مخالفت شورای رقابت و وزارت صمت با عرضه خودرو در بورس گفت: احساس شورای رقابت آن است که اگر ممنوعیت واردات کالا به کشور ایجاد می‌شود بنابراین چون اصل رقابت رعایت نمی‌شود بایستی قیمتگذاری دستوری اتفاق بیفتد اما باید گفت مخالفت شورای رقابت بجا نیست؛ چون اولاً اکنون واردات خودرو آزاد شده و ثانیاً به خاطر حمایت از خودروساز واردات خودرو که ممنوع نشده بود بلکه به خاطر کمبود ارز این تصمیم مورد اتخاذ قرار گرفت.

وی افزود: بعدها مشخص شد مونتاژکاران خودروهای چینی یا کسانی که در این حوزه فعالیت دارند بابت واردات 9 میلیارد دلار ارز دریافت کرده‌اند؛ در صورتی که ایران‌خودرو و سایپا ارز چندانی دریافت نمی‌کنند و لذا اگر قرار است اینها ارز دریافت کنند و در نهایت دو یا سه برابر قیمت تمام‌‍شده خودروی چینی را در بازار به فروش برسانند که منطقی نیست و باید شورای رقابت یقه اینها را بگیرد.

این کارشناس اقتصادی تأکید کرد: سایپا و ایران‌خودرو تحت تکالیف مختلف قرار دارند و شورای رقابت هم فقط زورش به این دو خودروساز می‌رسد، چرا؟ چون دولتی هستند ولی به مونتاژکاران چینی که خصوصی فعالیت دارند کاری ندارد.

محمودی اصل با بیان اینکه تنها دستاورد قیمتگذاری دستوری در بازار خودرو فقط ایجاد صف‌های چند میلیونی است، تأکید کرد: این شیوه فقط به نفع دلالان است ولی با عرضه خودرو در بورس دست دلالان تا حدودی کوتاه خواهد شد و حاشیه سود خودروسازان افزایش می‌یابد.

صحبت‌های وزیر صمت و شورای رقابت جای تعجب دارد

وی ادامه داد: واقعاً جای تعجب است که وزیر صمت می‌گوید خودرو نباید در بورس کالا عرضه شود بلکه باید آن را در بازار رقابتی عرضه کرد! ما منظور وزیر را متوجه نشده‌ایم؛ بورس بازار رقابتی است، مگر جای دیگری برای رقابت وجود دارد؟! وقتی قیمتگذاری دستوری وجود دارد و دلالان با کد ملی خریداری‌شده خودرو نام‌نویسی می‌کنند می‌توان رقابت کرد؟ بهترین مکان برای عرضه خودرو بورس است.

این کارشناس اقتصادی گفت: 18 ماه قیمت جدید خودروها اعلام نشد و از سوی دیگر هزینه‌های کشور با دلار 70 هزار تومانی تأمین می‌شود و در این شرایط خودروسازان ضرر می‌کنند و لذا بهترین راه‌حل بورس است.

محمودی اصل با بیان اینکه وقتی عرضه خودرو محدود باشد و تعداد متقاضیان هم بالا، بهترین شیوه عرضه خودرو در بورس است، تأکید کرد: مثلاً زمانی با 150 میلیون تومان خودروی 207 نام‌نویسی می‌کردند و بهشت دلالان بود؛ زیرا با این قیمت خودرو تحویل می‌گرفتند و در بازار آزاد 800 میلیون تومان به فروش می‌رساندند ولی وقتی همین خودرو در بازار بورس عرضه شد مردم آن را 450 میلیون تومان خریداری کردند و قیمت این خودرو در بازار آزاد کاهش یافت و حاشیه سود دلالان کم‌رنگ شد.

وی در پایان گفت: وقتی خودرو در بورس عرضه شود منافع آن متوجه دولت، مردم و خودروساز می‌شود و دست دلالان کوتاه خواهد شد.

بیشتر بخوانید:

• کلاهی که سایپا برای مشتریان شاهین دوخت