واحد پول ملی همزمان با حذف صفرها باید تغییر می‌کرد؛ مردم تومان را بهتر می‌فهمند

احمد صالحی، کارشناس مسائل اقتصادی، در گفت‌وگو با صنعت مالی، درباره طرح حذف چهار صفر از پول ملی اظهار کرد: این اقدام به‌خودی‌خود نمی‌تواند تأثیری در شاخص‌های اقتصادی کشور داشته باشد، بلکه بیشتر جنبه روانی دارد و از منظر نظام اجرایی چاپ اسکناس و مسکوکات، یک اقدام لازم است.

وی ادامه داد: در حال حاضر اسکناس‌های ما با اعدادی نظیر یک میلیون ریال معادل یک دلار منتشر می‌شوند، در حالی که در محاوره مردم، هزار تومان را «یک تومن» می‌نامند. این تفاوت باعث پیچیدگی‌هایی در استفاده روزمره شده و حذف چهار صفر می‌تواند این روند را تسهیل کند. اما از نظر اقتصادی، تأثیری بر نرخ تورم و شاخص‌های کلان نخواهد داشت.

صالحی با اشاره به شرایط لازم برای اثربخش بودن این سیاست گفت: حذف صفر از پول ملی زمانی می‌تواند مؤثر باشد که هم‌زمان با اصلاحات ساختاری در نظام پولی و مالی کشور انجام شود.

وی افزود: دو موتور اصلی خلق نقدینگی در کشور، یکی نظام بانکی است که از طریق اعطای وام، خلق پول می‌کند و دیگری ناترازی بودجه دولت است که آن هم منجر به خلق پول می‌شود. این دو باید مهار شوند.

صالحی تصریح کرد: در حال حاضر سیاست کنترل ترازنامه بانک‌ها از سوی بانک مرکزی با دقت در حال اجراست و حتی برخی کارشناسان مانند آقای عبدی‌تبریزی، مشاور فعلی رئیس‌جمهور، نیز از آن به عنوان یکی از بهترین سیاست‌های دهه‌های اخیر یاد کرده‌اند. در بخش مالی نیز تلاش‌هایی برای افزایش سهم درآمدهای مالیاتی در حال انجام است تا از وابستگی بودجه به نفت کاسته شود.

ضرورت افزایش مالیات‌ستانی

این کارشناس اقتصادی در ادامه خاطرنشان کرد: در چهار سال گذشته تعداد مؤدیان مالیاتی شناسایی‌شده دو برابر شده و سهم مالیات از تولید ناخالص داخلی از حدود ۷ درصد در مسیر افزایش به ۱۷ درصد قرار دارد. این رقم در کشورهای پیشرفته‌ای مانند آمریکا و ترکیه حدود ۲۵ درصد و در کشورهای اسکاندیناوی تا ۳۴ درصد نیز می‌رسد، بنابراین دستیابی به هدف ۱۷ درصدی در ایران نیز امکان‌پذیر است.

صالحی تأکید کرد: در مجموع، حذف صفرها از پول ملی اقدام لازمی است اما در حال حاضر اولویت با اصلاحات زیرساختی است. تا زمانی که پروژه‌های کنترل ترازنامه بانک‌ها و افزایش درآمدهای مالیاتی به نقطه مطلوبی نرسند، حذف صفرها تأثیر محسوسی در کنترل تورم نخواهد داشت.

وی در پاسخ به پرسشی درباره نقدهایی نسبت به بازگشت واحد «قران» پس از حذف چهار صفر گفت: درست است که با حذف چهار صفر، یک ریال به‌صورت نظری برابر با یک تومان امروز می‌شود و اگر آن را به صد قسمت تقسیم کنیم قران پدید می‌آید، اما این تقسیم‌بندی عملاً بی‌فایده است چون کاربردی در اقتصاد ندارد. در واقع این بخش از قانون در مجلس جای نقد دارد.

آیا باید پول ملی «تومان» شود؟

صالحی با بیان اینکه دولت تغییری در واحد پولی پیشنهاد نداده است، اظهار کرد: واحد پول ملی همچنان ریال باقی مانده و پول خرد آن قران خواهد بود. این در حالی است که مردم در عرف روزمره از تومان استفاده می‌کنند و بهتر بود که دولت یا مجلس به‌جای اصرار بر ریال، تغییر واحد پول به تومان را نیز در طرح می‌گنجاندند.

وی افزود: اگر شما با یک جمعیت ۹۰ میلیونی مواجه هستید که عملاً به هزار تومان می‌گویند یک تومن، باید سیاست‌های پولی خود را با عرف جامعه هماهنگ کنید. تصمیم‌های اقتصادی اگر با همراهی مردم نباشد، معمولاً موفق نمی‌شوند.

صالحی در پایان در واکنش به قیاس برخی نمایندگان با مدل ترکیه گفت: مقایسه اقتصاد ایران با ترکیه صحیح نیست. اقتصاد ترکیه تحریم‌زده نیست و حذف صفر در آن کشور در بستر اصلاحات اقتصادی گسترده‌تری انجام شد. تغییر شکل اسکناس و حذف صفرها بیشتر جنبه شکلی دارد، اما کنترل تورم نیازمند اقدامات محتوایی و ریشه‌ای است. تغییر فرم بدون اصلاح محتوا، تغییری در ماهیت مشکلات ایجاد نمی‌کند.