ظرفیت‌های تولیدی در تهران عملاً به بن‌بست رسیده است؛ شهرک‌های صنعتی در آستانه اشباع

محمد وحیدی، نماینده سابق مجلس و کارشناس اقتصادی، در گفت‌وگو با صنعت مالی، درباره الزامات بهبود وضعیت اقتصادی کشور و نقش نظام بانکی در تحقق جهش تولید، اظهار کرد: واقعیت این است که نظام بانکی همپای جریان اقتصادی کشور حرکت نکرده و عملکرد موفقی نداشته است.

وی افزود: اگر قرار باشد بانک به‌عنوان محوری‌ترین نهاد پولی و مالی کشور نقش پیشران را در اقتصاد ایفا کند، باید به محرک جریانات تولیدی تبدیل شود، اما در عمل خودِ بانک گرفتار برخی چالش‌ها و انحرافات ساختاری است. یکی از این چالش‌ها، ورود مستقیم بانک‌ها به عرصه بنگاه‌داری است که موجب رقابت ناعادلانه آن‌ها با بخش خصوصی شده است.

وحیدی تصریح کرد: بنگاه‌داری بانکی یعنی اینکه بانک به‌جای حمایت از تولید، خود وارد عرصه فعالیت‌های اقتصادی می‌شود و در نتیجه با مجموعه‌های تولیدی کشور رقابت می‌کند. وقتی سیاست بانک‌ها رقابت با تولیدکنندگان باشد، نمی‌توان انتظار داشت از تولید ملی و به‌ویژه از بخش خصوصی پشتیبانی کنند.

وی با اشاره به اینکه در بسیاری از موارد نیز ورود بانک‌ها به حوزه‌های اقتصادی از جنس خصولتی است، گفت: نظام بانکی ما در عمل مدافع واقعی بخش خصوصی نیست و در بسیاری از بخش‌ها به‌اندازه ظرفیت خود از جریان تولیدی کشور حمایت نمی‌کند. از سوی دیگر، سیاست‌های ابلاغی از سوی نهادهای بالادستی مانند بانک مرکزی نیز گاهی چالش‌هایی برای بانک‌ها در استان‌ها ایجاد می‌کند.

نماینده سابق مجلس تأکید کرد: بانک‌ها نباید صرفاً بر مبنای اقتصاد درونی و استانی طراحی شوند، بلکه باید در قالب یک «پکیج ملی» مورد توجه قرار گیرند. در شرایط فعلی، زمانی که عملکرد بانک به‌صورت استانی و محدود ارزیابی می‌شود، استان‌های ضعیف‌تر توان حمایت از تولید را از دست می‌دهند.

وحیدی ادامه داد: در حالی که استان‌های بزرگ از آزادی عمل بیشتری در حوزه بانکی برخوردارند، استان‌های کوچک‌تر که ظرفیت‌های عظیمی در حوزه‌های معدنی، صنعتی، کشاورزی، عشایری و روستایی دارند، از دسترسی به منابع مالی لازم محروم‌اند.

وی افزود: یکی از مشکلات اساسی این است که میانگین بیش از ۶۸ درصد نقدینگی کشور در استان تهران و در بانک‌های عامل این استان متمرکز شده است. این در حالی است که ظرفیت‌های تولیدی در تهران عملاً به بن‌بست رسیده؛ چراکه شهرک‌های صنعتی اشباع شده و محدودیت‌های زیست‌محیطی اجازه توسعه واحدهای تولیدی جدید را نمی‌دهد.

وحیدی در پایان خاطرنشان کرد: اگر نظام بانکی بخواهد نقش واقعی خود را در جهش تولید ایفا کند، باید تمرکز منابع را از تهران خارج و به سمت استان‌های دارای ظرفیت هدایت کند. تمرکززدایی از منابع بانکی، اصلاح سیاست‌های ابلاغی بانک مرکزی و جلوگیری از بنگاه‌داری بانک‌ها از گام‌های ضروری برای کارآمدسازی نظام بانکی در خدمت تولید ملی است.