طرح آب رسانی غدیر به استان خوزستان

از ابتدای فعالیت دولت سیزدهم، مسئله تأمین آب شرب و کشاورزی در دستور کار جدی دولت شهید رئیسی قرار گرفته و در این میان تأمین آب برای ۲ استان خوزستان و سیستان و بلوچستان بیشتر از سایر استان‌های کشور مدنظر قرار داشته است. اهمیت تأمین آب شرب برای استان‌های نظیر خوزستان در جایی مطرح می‌شود که بدانیم، کشور چهارمین خشکسالی پیاپی خود را پشت سر می‌گذارد.

خشکسالی پدیده‌ای طبیعی است که به دلایل متعدد می‌تواند اقلیم یک کشور را تحت تأثیر قرار دهد. آنچه بیش از پدیده خشکسالی در شرایط حال حاضر کشور اهمیت دارد، مسئله مدیریت این پدیده طبیعی است.

موضوعی که متأسفانه در دولت قبل مورد بی‌توجهی جدی قرار گرفت و کشور از این محل ضربات جبران‌ناپذیری را تحمل کرد. برای مثال در حوضه آبریز سد کرخه با وجود خشکسالی شکل گرفته، دولت دوازدهم خروجی این سد را متناسب با ریسک‌های موجود تعیین نکرده و افزایش برداشت قابل توجه در کنار ناتوانی در مدیریت کشت در غرب استان خوزستان بحران خشکسالی در این منطقه را به فرابحران تبدیل کرد.

توجه به اهمیت مسئله مدیریت خشکسالی

با روی کار آمدن دولت سیزدهم این موضوع در دستور کار ویژه دولت قرار گرفت و کلان پروژه‌هایی از قبیل تغییر ساختار مدیریت منابع آب متناسب با شرایط اقلیمی، پروژه‌های جهاد آبرسانی، توجه به مسئله بازچرخانی آب و توسعه جهادی پروژه‌های نیمه‌تمام به خصوص در بخش آب شرب در مسیر یک تغییر ریل سیاست‌گذاری پیگیری شد.

بر این اساس، یکی از مهم‌ترین مصادیق تغییر ریل سیاست‌گذاری دولت سیزدهم در حوزه مدیریت منابع آب در استان خوزستان اتفاق افتاده است. استانی که غرب آن با مسئله خشکسالی حوضه آبریز کرخه دست و پنجه نرم می‌کند، اما اقدامات دولت سبب شده تا آسیب ناشی از این پدیده به خصوص در بخش تأمین آب شرب به حداقل برسد.

در همین راستا یکی از مهم‌ترین طرح‌های موجود که به هدف جلوگیری از تنش آبی خوزستان مورد توجه قرار گرفته طرح آبرسانی غدیر است. اگر بخواهیم معرفی اجمالی از این طرح عظیم داشته باشیم، باید گفت، پروژه غدیر ابتدا با ۳ فاز فعالیت خود را آغاز کرد که شامل فاز اول، آبرسانی از قیصریه تا آبادان و خرمشهر؛ فاز دوم، تأمین آب شرب شهرهای اهواز، دشت آزادگان، هویزه و شادگان و فاز سوم از ام‌الدبس تا آبگیر سد دز بود.

عملیات اجرایی پروژه ۲۶ آذر ۸۷ آغاز شد و قرار بود کل پروژه در پنج سال و تا پایان دولت وقت به بهره‌برداری برسد. بر این مبنا با اتمام این پروژه آب شرب حدود پنج میلیون نفر تأمین می‌شد؛ همچنین علاوه بر آبرسانی به ۲۵ شهر و بیش از ۱۶۰۰ روستا، هدف دیگر این طرح جلوگیری از ورود پساب‌های شهری و صنعتی ۱۲ شهر و بیش از هزار و ۲۰۰ روستا به آب کرخه و کارون بود.

به معنای دیگر، تکمیل طرح غدیر سبب می‌شود تا آب مورد استفاده مردم خوزستان با رشد کمی و کیفی قابل توجه مواجه شده که این تغییر به طور ملموس حس شود. با اینکه طرح آب رسانی غدیر در دولت روحانی نیز به صورت بخشی و جزئی افتتاح شد و پیشرفتی داشت، اما هنوز به صورت کامل به اهداف خود نرسیده بود و انتظار می‌رود با اجرای کامل آن در آینده زیرساخت‌های لازم برای انتقال و تأمین آب شرب شهرهای مرکزی، جنوب و غرب استان خوزستان برای ۲۶ شهر و ۱۶۰۸ روستا، با منبع آبگیری از دریاچه سد دز حدود ۴.۷ میلیون نفر را زیرپوشش قرار می‌دهد.

این طرح اکنون ۴۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و از رودخانه کرخه تأمین آب شود. طرح آبرسانی غدیر یک سال پس از وعده دولت و در موعد مقرر به بهره‌برداری رسید و کام مردم خوزستان را شیرین کرد.

غدیر تنها ابر پروژه آبرسانی خوزستان نیست

طرح غدیر تنها ابرپروژه آبرسانی خوزستان نبود و طرح آبرسانی فدک برای آبرسانی به شمال شرق خوزستان در دستور کار قرار گرفته و با نقشه جدید به سرعت به پیش می‌رود.

آئین آغاز عملیات اجرایی طرح جامع تأمین آب شهرهای شمال شرق خوزستان از سد کارون۳ (فدک) با حضور علی‌اکبر محرابیان وزیر نیرو، حسینی محراب، استاندار خوزستان و جمعی دیگر از مسؤولان و مقامات اجرایی استان برگزار شد. با بهره‌برداری از این طرح، آب شرب ۷ شهر ایذه باغملک قلعه تل رامهرمز هفتکل صیدون میداود و ۶۸۹ روستا به صورت کمی و کیفی تأمین می‌شود.

همچنین آب کشاورزی جهت اراضی آبی در سطحی حدود ۲۰ هزار هکتار و توسعه باغات دیم در سطح ۴۰ هزار هکتار و پوشش جمعیتی ۷۳۰ هزار نفری شهری و روستایی تا افق ۱۴۲۵ تأمین می‌شود. تأمین نیاز آب شرب به میزان ۶۲ میلیون متر مکعب در سال و نیاز آبی کشاورزی به میزان ۹۸ میلیون متر مکعب در سال، در افق ۱۴۲۵ از دیگر اهداف این طرح است.

احداث تأسیسات برداشت آب و احداث تونل به طول ۹۰۰ متر، احداث ایستگاه پمپاژ به ظرفیت ۱۱.۱ متر مکعب در ثانیه، حفر تونل انتقال آب به طول ۴.۵ کیلومتر و به قطر ۴.۵ متر، احداث تصفیه‌خانه به ظرفیت ۲۶۵ هزار متر مکعب در ثانیه، احداث پل به طول ۱۲۰ متر و عرض ۱۲ متر، اجرای پست برق ۴۰ مگاواتی و ۷ کیلومتر شبکه فشارقوی و اجرای خط انتقال فولادی با قطرهای ۱۵۰ و ۲۰۰ سانتیمتر به طول ۳۰ کیلومتر از مشخصات فنی سامانه انتقال آب حدفاصل کارون۳ تا شهرستان ایذه است.

اعتبار مورد نیاز برای این طرح ۱۴ هزار میلیارد تومان و مدت زمان لازم برای اجرای این طرح ۳۶ ماه تخمین زده شده است.

علی‌اکبر محرابیان وزیر نیرو در خصوص این طرح خواستار این مسئله شد که مهندسان طرح فدک را نیز مشابه طرح غدیر به سرعت به پیش برده و خشکسالی در شمال شرق خوزستان را نیز بی‌اثر کنند.