الزامات تجدید عهد با حکمرانی خردمندانه؛ بازار سرمایه ایران در مسیر یک انتخاب تاریخی

ذوالفقار یزدان مهر،‌ مدیرعامل گروه مالی و اقتصادی دی، درباره همایش سالانه بازار سرمایه ایران – اول آذر ۱۴۰۴ ـ در یادداشتی اختصاصی در رسانه صنعت مالی نوشت:

همایش سالانه بازار سرمایه ایران که دیروز، اول آذرماه ۱۴۰۴، با حضور  دکتر مسعود پزشکیان رئیس‌جمهور محترم، دکتر سیدعلی مدنی‌زاده، وزیر محترم امور اقتصادی و دارایی و دکتر حجت‌الله صیدی، رئیس محترم سازمان بورس و اوراق بهادار و جمعی از مدیران ارشد و صاحب نظران بازار سرمایه در سالن همایش صدا و سیما برگزار شد، نقطه عطفی در بازتعریف نقش بازار سرمایه در اقتصاد ملی و آغاز فصل جدیدی از هم‌افزایی میان سه لایه «حکمرانی»، «نظارت و تنظیم‌گری» و «فعالان حرفه‌ای بازار» بود. این رویداد که نماد هم‌صدایی و هم‌راستایی در بالاترین سطح تصمیم‌سازی مالی کشور محسوب می‌شود و نشان داد که بازار سرمایه دیگر یک حوزه محدود تخصصی یا ابزار واکنش‌های کوتاه‌مدت نیست، بلکه یکی از ستون‌های اصلی معماری توسعه اقتصادی است و باید در متن سیاست‌گذاری ملی قرار گیرد.

در این نشست، دکتر حجت‌الله صیدی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، با ارائه تحلیلی مبتنی بر داده و نشانگرهای عملکرد بازار، تأکید کرد که بازار سرمایه در مرحله تثبیت تعادل و بازسازی اعتماد عمومی قرار دارد و مسیر توسعه آن وابسته به انتقال تمرکز از بازار ثانویه به بازار اولیه و تبدیل بورس به بستر اصلی تأمین مالی پروژه‌های تولیدی و زیرساختی کشور است. وی با اشاره به اهمیت مهندسی مالی، توسعه ابزارهای نوین نظیر اوراق پروژه، صندوق‌های تخصصی و ابزارهای مبتنی بر دارایی‌های واقعی و بازآرایی ساختار تشکل‌های مالی، خاطرنشان کرد که بازار سرمایه بدون اعتماد و شفافیت، توان ایفای نقش راهبردی در اقتصاد ملی را نخواهد داشت. صیدی بر ضرورت ارتقای حکمرانی شرکتی، افزایش سرعت انتشار اطلاعات اثرگذار، تقویت استانداردهای پاسخ‌گویی مدیریتی و پرهیز از مداخلات مقطعی تأکید کرد و یادآور شد که باید مسیر سیاست‌گذاری بازار به سمت حکمرانی پیش‌نگرانه و مبتنی بر مطالعات تحلیلی تغییر کند.

در ادامه، دکتر سیدعلی مدنی‌زاده، وزیر امور اقتصادی و دارایی، با طرح نگاه کلان به سیاست مالی و برنامه‌های دولت چهاردهم، بر ضرورت کاهش ناترازی‌ها، کنترل تورم و بازگرداندن انضباط به سیاست‌های اقتصادی تأکید کرد. وی تصریح کرد که نااطمینانی مقرراتی و تصمیمات کوتاه‌مدت و درآمدمحور طی سال‌های گذشته، موجب تضعیف سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه و انتقال سرمایه‌ها به بازارهای غیرمولد و سفته‌بازانه شده است. دکتر مدنی‌زاده بیان کرد که دولت چهاردهم با برنامه‌هایی مانند «رویش اعتماد»، قصد دارد سرمایه اجتماعی از دست رفته بازار سرمایه را احیا و بازار سهام را به مقصد اصلی سرمایه‌گذاری مولد تبدیل سازد. ایشان تأکید کرد که سیاست دولت، نگاه ابزاری به بازار سرمایه برای تأمین کسری بودجه نیست، بلکه بازار سرمایه باید شریک توسعه کشور باشد و از مسیر تقویت زنجیره تأمین مالی به رشد تولید ملی کمک کند. وزیر محترم اقتصاد همچنین برای نخستین‌بار به‌طور رسمی اعلام کرد که اول آذر به‌عنوان «روز بازار سرمایه ایران» در تقویم رسمی کشور ثبت خواهد شد؛ اقدامی که جایگاه بازار سرمایه را در ساختار حکمرانی اقتصادی تثبیت می‌کند و افق جدیدی در مطالبه‌گری حرفه‌ای و گفت‌وگوی ملی ایجاد خواهد کرد.

در بخش سوم این همایش، دکتر مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور محترم، در سخنان افتتاحیه خود بر ضرورت پرهیز از اقتصاد دستوری و نگاه سطحی به اقتصاد تأکید کرد و بیان داشت که «اقتصاد با دستور اداره نمی‌شود» و هیچ بازاری نمی‌تواند بار اصلاح ساختاری را به تنهایی بر دوش بکشد. ایشان با اشاره به ناترازی‌های گسترده در بخش زیرساخت، انرژی و نظام بودجه، اعلام کرد که حل این مشکلات نیازمند مشارکت واقعی مردم و بخش خصوصی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های بازار سرمایه در تأمین مالی پروژه‌های ملی است. دکتر پزشکیان بازار سرمایه را ستون اصلی تأمین مالی توسعه دانست و تأکید کرد که دولت چهاردهم به‌جای رویکرد دستوری، رویکرد تعامل، هم‌افزایی و تکیه بر ابزارهای نوآورانه مهندسی مالی را در پیش خواهد گرفت. وی تأکید کرد که ثبات قوانین، پیش‌بینی‌پذیری مقررات، شفافیت داده‌ها و اعتمادسازی اجتماعی پیش‌نیاز مشارکت عمومی در سرمایه‌گذاری ملی است.

جمع‌بندی راهبردی

همایش امروز روشن ساخت که بازار سرمایه ایران بر سر یک انتخاب تاریخی ایستاده است؛ انتخاب میان بازاری مبتنی بر رفتارهای هیجانی و کوتاه‌مدت یا بازاری که زیرساخت ملی تأمین مالی تولید و توسعه را بر دوش می‌کشد. آینده بازار سرمایه، به کیفیت حکمرانی و توان جمعی ما در عبور از تصمیم‌سازی‌های مقطعی و حرکت به سمت برنامه‌ریزی پایدار و مشارکت‌محور وابسته است. اگر امروز میان رئیس‌جمهور، وزیر اقتصاد و رئیس سازمان بورس همگرایی بی‌سابقه شکل گرفته، مسئولیت تاریخی ما این است که این همگرایی را از سطح سخنرانی به سطح اجرا، از سطح وعده به سطح اقدام و از سطح سیاست به سطح عملیات اقتصادی منتقل کنیم.

بازار سرمایه باید به قلب سیاست‌گذاری مالی کشور و اولویت نخست تأمین مالی پروژه‌های ملی تبدیل شود؛ بازاری که در آن گروه‌های مالی بانکی یکپارچه شامل بانک، بیمه، نهادهای سرمایه‌گذاری، صندوق‌های تخصصی و دارایی‌های واقعی، معماری هوشمندانه زنجیره تأمین مالی را شکل دهند و شکاف میان بازار پول و سرمایه را پر کنند. این مدل، که سال‌هاست موتور رشد اقتصادی در جهان بوده، امروز برای ایران یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است. در این مسیر، اعتماد عمومی سرمایه نخست بازار سرمایه است؛ سرمایه‌ای که نه با وعده‌های مقطعی، بلکه با شفافیت، نظم مالی، پاسخ‌گویی واقعی، ثبات مقررات و احترام به حقوق سهامداران احیا می‌شود.

از این‌رو، ثبت اول آذر به‌عنوان «روز بازار سرمایه ایران» نباید صرفاً اقدامی نمادین تلقی شود، بلکه باید روز پاسخ‌گویی، ارزیابی عملکرد، بازنگری سیاستی و تجدید عهد با حکمرانی خردمندانه، شفاف و اخلاق حرفه‌ای بازار باشد. این روز می‌تواند نقطه اتصال گفت‌وگوی ملی برای طراحی آینده اقتصاد کشور و ایجاد ادبیات مشترک میان ذی‌نفعان باشد. اگر این مسیر با عقلانیت، هم‌افزایی نهادی، مشارکت و مهندسی مالی مبتنی بر دانایی ادامه یابد، بازار سرمایه ایران می‌تواند وارد دوره‌ای تازه از رشد پایدار، تعمیق نهادی، خلق ارزش واقعی برای سهامداران و نقش‌آفرینی ملی در توسعه اقتصادی کشور شود. آینده توسعه اقتصادی ایران با توجه با ناترازی بانک‌ها، از جاده‌ای می‌گذرد که از قلب بازار سرمایه عبور می‌کند و با حکمرانی خردمندانه می‌تواند تا 80 درصد از کلان پروژه‌ها  را تامین مالی نماید.