جدول سایزینگ لوله کشی گاز خانگی
به گزارش صنعت مالی، لوله‌های گاز در سایزهای مختلف جهت رفع نیاز پروژه‌های خطوط انتقال گاز خانگی تولید و نصب می‌شود. جدول سایزینگ لوله کشی گاز خانگی به شرح زیر است:
| طول لوله (M) | قطر اسمی لوله (اینچ) | ||||||||
| 1/2 | 3/4 | 1 | 1-1/4 | 1-1/2 | 2 | 2-1/2 | 3 | 4 | |
| 2 | 5/9 | 12/3 | 21/30 | 47/9 | 72 | 138/3 | 220 | 390/7 | 801/9 |
| 4 | 4 | 8/5 | 16 | 32/9 | 49/4 | 95/1 | 151/2 | 268/5 | 551/1 |
| 6 | 3/2 | 6/8 | 12/9 | 26/4 | 39/7 | 76/4 | 121/5 | 215/7 | 442/8 |
| 8 | 2/8 | 5/8 | 11 | 22/6 | 34 | 65/4 | 104 | 184/7 | 379/1 |
| 10 | 2/4 | 5 | 9/6 | 19/7 | 29/6 | 56/9 | 90/4 | 160/6 | 329/7 |
| 12 | 2/2 | 4/7 | 8/8 | 18/1 | 27/3 | 52/5 | 83/4 | 148/2 | 304/3 |
| 14 | 2 | 4/3 | 8/1 | 16/7 | 25 | 48/2 | 76/6 | 136/1 | 279/4 |
| 16 | 1/9 | 4 | 7/5 | 15/5 | 23/3 | 44/8 | 71/3 | 126/7 | 260 |
| 18 | 1/8 | 3/7 | 7/1 | 14/6 | 21/9 | 42/2 | 67/1 | 119/3 | 244/8 |
| 20 | 1/7 | 3/5 | 6/7 | 13/8 | 20/7 | 39/8 | 63/3 | 112/5 | 231 |
| 22 | 1/6 | 3/3 | 6/3 | 13/1 | 19/6 | 37/8 | 60/1 | 106/8 | 219/2 |
| 24 | 1/5 | 3/2 | 6/1 | 12/5 | 18/7 | 36/1 | 57/4 | 101/9 | 209/2 |
| 26 | 1/4 | 3/1 | 5/8 | 12 | 18 | 34/6 | 55/1 | 97/9 | 200/9 |
| 28 | 1/4 | 2/9 | 5/5 | 11/4 | 17/2 | 33/1 | 52/6 | 93/6 | 191 |
| 30 | 1/3 | 2/8 | 5/3 | 11 | 16/6 | 31/9 | 50/8 | 90/2 | 185/1 |
| 35 | 1/2 | 2/6 | 4/9 | 10/2 | 15/3 | 29/4 | 46/8 | 83/1 | 170/6 |
| 40 | 1/1 | 2/4 | 4/6 | 9/4 | 14/1 | 27/1 | 43/3 | 76/9 | 157/9 |
| 45 | 1/1 | 2/2 | 4/3 | 8/8 | 13/3 | 25/5 | 40/6 | 72/2 | 148/1 |
| 50 | 1 | 2/1 | 4/1 | 8/4 | 12/6 | 24/3 | 38/7 | 68/7 | 141 |
| 55 | 0/99 | 2 | 3/9 | 8 | 12 | 23/1 | 36/7 | 65/2 | 133/9 |
| 60 | 0/94 | 1/9 | 3/7 | 7/6 | 11/5 | 22/1 | 35/1 | 62/4 | 128/1 |
| 70 | 0/85 | 1/8 | 3/3 | 6/9 | 10/4 | 20 | 31/8 | 56/5 | 116/1 |
| 80 | 0/80 | 1/6 | 3/1 | 6/5 | 9/7 | 18/8 | 29/8 | 53/1 | 108/9 |
| 90 | 0/75 | 1/5 | 2/9 | 6/1 | 9/1 | 17/6 | 28 | 49/7 | 102 |
| 100 | 0/71 | 1/4 | 2/8 | 5/7 | 8/6 | 16/6 | 26/4 | 47 | 96/5 |
| 120 | 0/64 | 1/3 | 2/5 | 5/2 | 7/8 | 15 | 23/9 | 42/5 | 87/3 |
| 150 | 0/57 | 1/2 | 2/2 | 4/6 | 6/9 | 13/3 | 21/2 | 37/7 | 77/5 |
| 200 | 0/49 | 1 | 1/9 | 3/9 | 5/9 | 11/4 | 18/1 | 32/2 | 66/2 |
| 250 | 0/43 | 0/91 | 1/7 | 3/5 | 5/2 | 10/1 | 16/1 | 28/66 | 58/8 |
| 300 | 0/39 | 0/82 | 1/5 | 3/1 | 4/7 | 9/2 | 14/6 | 25/9 | 53/2 |
سایزینگ لوله گاز ساختمان طبق دستورالعمل های مبحث ۱۷ مقررات ملی ساختمان انجام می‌شود و این روش برای تعیین قطر لوله گاز، مورد تایید رسمی در سراسر کشور است.
متغیرهای تعیین سایز لوله گاز خانگی کدام است؟
به دو پارامتر اصلی، برای تعیین قطر لوله گاز نیاز است:
مقدار مصرف گاز
نخستین عامل مؤثر در تعیین قطر لوله گاز ساختمان، میزان مصرف گاز است. برای محاسبه این مقدار، ابتدا باید تمام وسایل گازسوز موجود در ساختمان شناسایی و فهرست شوند. برای انجام محاسبات دقیق، دسترسی به جدول مصرف گاز وسایل خانگی ضروری است. به عنوان نمونه، اجاق گاز حدود ۰.۷ مترمکعب در ساعت و پلوپز حدود ۰.۳ مترمکعب در ساعت گاز مصرف می‌کنند. با دانستن میزان مصرف هر وسیله و جمع‌زدن مصارف در هر بخش، می‌توان سایز مناسب لوله برای هر مصرف‌کننده و همچنین قطر لازم برای رایزرها (رایزر اصلی و فرعی) را به‌درستی محاسبه کرد. این مرحله پایه‌ای در طراحی ایمن و بهینه سیستم لوله‌کشی گاز ساختمان است.
| مصرف کننده | میزان مصرف (متر مکعب در ساعت ) |
| اجاق گاز Gc | 0/7 |
| پلوپز Rc | 0/3 |
| پکیج واحدهای زیر ۱۰۰ متر | 2/5 |
| پکیج واحدهای بالای ۱۰۰ متر | 3/5 |
| آب گرم کن زمینی | 1 |
| آب گرم کن دیواری | 2/5 |
| موتورخانه برای هر ۱۰۰ متر تحت گرمایش | 1/5 |
دورترین مسیر لوله کشی
برای محاسبه صحیح سایز لوله گاز، باید طولانی‌ترین مسیر لوله‌کشی از محل نصب رگولاتور (معمولا در ورودی ساختمان یا خیابان) تا دورترین مصرف‌کننده گاز در ساختمان اندازه‌گیری شود. این مسیر معمولا شامل رایزرها، انشعابات افقی و اتصال به دورترین واحد در بالاترین طبقه است.
در طراحی اصولی سیستم گازرسانی، مبنای انتخاب قطر لوله‌ها بر اساس بیشترین افت فشار در دورترین مسیر انجام می‌شود. بنابراین، با تعیین این مسیر و دانستن مصرف گاز، می‌توان از جداول استاندارد، سایز مناسب هر بخش از لوله را انتخاب کرد تا فشار گاز در تمامی نقاط به‌طور یکنواخت و ایمن تامین شود.
بر اساس طولانی ترین مسیر و مقدار مصرف گاز از طریق جدول بالا انتخاب می شود. برای مثال، فرض کنید ساختمانی ۵ طبقه دارید. در این حالت، دورترین مصرف‌کننده گاز معمولا در طبقه پنجم و در دورترین واحد نسبت به محل ورود گاز به ساختمان (رگولاتور یا کنتور گاز در همکف) قرار دارد. یعنی اگر واحدی در انتهای راهرو طبقه پنجم باشد و فاصله بیشتری نسبت به سایر واحدها از رگولاتور داشته باشد، همان به‌عنوان دورترین نقطه مصرف گاز در نظر گرفته می‌شود. مسیر لوله‌کشی از رگولاتور تا این واحد، مبنای تعیین طول مسیر در محاسبات سایزینگ لوله خواهد بود.
برای دریافت اطلاعات کامل و جامع درباره ی لوله گاز ، مشاهده جدول های سایزی و قیمت های انواع لوله گاز به این سایت مراجعه کنید: sepanta-pipe.com
سایز لوله گاز چه تاثیری بر نصب و لوله کشی گاز خانگی دارد؟
سایز لوله گاز نقش بسیار مهمی در ایمنی، کارایی و عملکرد سیستم لوله‌کشی گاز خانگی دارد. در ادامه به‌صورت فنی و منطقی تاثیر سایز لوله گاز را توضیح می‌دهیم:
- تامین فشار مناسب گاز: اگر سایز لوله گاز کوچک‌تر از مقدار لازم انتخاب شود، افت فشار در مسیر لوله‌کشی افزایش می‌یابد. این موضوع باعث می‌شود گاز با فشار کافی به مصرف‌کننده (مانند بخاری، آبگرم‌کن یا اجاق‌گاز) نرسد و عملکرد دستگاه‌ها دچار اختلال شود.
- پاسخگویی به مصرف همزمان: در ساختمان‌های مسکونی معمولا چند مصرف‌کننده گاز به‌طور همزمان فعالیت دارند. سایز نامناسب لوله نمی‌تواند جریان مورد نیاز برای همه مصرف‌کننده‌ها را به‌طور همزمان تأمین کند، که منجر به کاهش راندمان یا خاموش شدن دستگاه‌ها می‌شود.
- ایمنی سیستم گازرسانی: لوله‌ای که کمتر یا بیشتر از حد نیاز سایز شده باشد، می‌تواند ریسک‌هایی مثل تجمع گاز، ترکیدگی یا فرسایش زودرس ایجاد کند. سایزبندی دقیق بر اساس متراژ، تعداد مصرف‌کننده‌ها و طول مسیر، یکی از شروط ایمن‌سازی سیستم گاز است.
- تطابق با استانداردها و تاییدیه‌ها: انتخاب صحیح سایز لوله مطابق با مبحث ۱۷ مقررات ملی ساختمان، برای دریافت تاییدیه از نهادهای نظارتی (مثل شرکت گاز) ضروری است. عدم رعایت آن ممکن است منجر به رد شدن طرح یا نیاز به بازطراحی شود.
در مجموع، سایزبندی لوله گاز اگر به‌درستی و بر اساس محاسبات فنی انجام نشود، نه تنها بهره‌وری سیستم را کاهش می‌دهد، بلکه می‌تواند به خطرات جانی و مالی منجر شود.
نکات کلیدی در تعیین سایز لوله گاز به شرح زیر است:
- استفاده از عدد بزرگ‌تر در جدول هنگام نبودن طول دقیق
- حداقل قطر لوله بین رگلاتور تا کنتور: ۱ اینچ
- حداقل قطر لوله از کنتور تا اولین سه‌راهی: ۱ اینچ
- ثابت بودن مقدار دورترین نقطه مصرف در کل محاسبات
- استفاده از جدول فقط برای لوله‌های فولادی با فشار ضعیف
راهنمای طراحی اصولی لوله‌کشی گاز با تأکید بر مشورت با ناظر و مقررات مبحث ۱۷
برای طراحی اصولی مسیر لوله‌کشی گاز، علاوه بر درنظر گرفتن موارد فنی مانند دورترین نقطه مصرف، لازم است حتما با ناظر گاز یا ناظر تأییدشده از سوی سازمان نظام مهندسی مشورت شود.
ضوابط و دستورالعمل‌های مربوط به طراحی لوله‌کشی گاز طبیعی در بخش ۱۷-۴ مبحث هفدهم مقررات ملی ساختمان با عنوان «طراحی سیستم لوله‌کشی گاز و انتخاب مصالح» آمده است.