افزایش برگشتی چک های صیادی ریشه در رکود و شرایط بد اقتصادی دارد
کارشناس اقتصادی گفت: مهمترین دلیل افزایش آمار برگشت چک‌های صیادی آن است که در اقتصاد ایران رکود تشدید شده و قدرت خرید مردم کاهش یافته است.
کامران ندری، عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) در گفت‌وگو با صنعت مالی، درباره افزایش چک‌های صیادی گفت: برخی می‌گویند فلسفه چک‌های صیادی آن است که آمار برگشت آن کاهش پیدا کند ولی این باور اشتباه است؛ در اصل فلسفه چک‌های صیادی این بود که سامان‌مند شود که این سامان‌مندی انجام شده و مانند قبل امکان جعل آن وجود ندارد یا اینکه به راحتی برگشت نمی‌خورد.
وی افزود: از سوی دیگر چک‌های صیادی این امکان را فراهم کرده تا نسبت به صاحب چک اطمینان بیشتری حاصل شود و اینکه سوابق گردش حساب آن را می‌توان به دست آورد یا اینکه فرآیندهای جابجایی و انتقال چک شفاف و مشخص است.
چرا آمار برگشت چک‌های صیادی افزایش پیدا کرده است؟
این کارشناس اقتصادی بیان کرد: چک صیادی در یک صورت برگشت می‌خورد و آن هم در مواقعی است که افراد در اقتصاد از چک به عنوان تضمین برای پرداخت آتی استفاده کنند. به عبارت بهتر فردی چک را صادر میکند و آن را در اختیار ذی‌نفع برای وصول قرار می‌دهد و دریافت‌کننده چک پس از مطمئن شدن از موجودی حساب صاحب چک باید آن را همان لحظه یا یکی دو روز آینده نقد کند نه اینکه برای دو یا سه ماه آینده نزد خود نگاه دارد چون در این مدت احتمال وقوع هر اتفاقی برای کسب و کار صادرکننده چک وجود دارد یعنی شاید ورشکسته شود و لذا توصیه می‌شود از چک‌های شخصی برای پرداخت‌های مدت‌دار و آتی استفاده نشود.
وی ادامه داد: اما متأسفانه خود مردم پذیرفته‌اند که از چک به عنوان سندی برای پرداخت آتی استفاده کنند در صورتی که این‌گونه نیست و به همین دلیل آمار برگشت چک‌های صیادی افزایش پیدا کرده است.
این استاد دانشگاه بیان کرد: در اقتصادی مانند ایران که با مسائل و مشکلاتی دست و پنجه نرم میکند، رکودی که در آن به وجود آمده، کاهش قدرت خرید مردم، مشکل بنگاه‌های اقتصادی در فروش کالا به خاطر عدم توانایی مردم در خرید کالا سبب شده‌اند صاحب چک نتواند به تعهد مالی خود عمل کند. عمدتاً دلیل اصلی برگشت چک‌های صیادی به خاطر همین وضعیت بد اقتصادی بوده و این شرایط مجزا از قانون چک‌های صیادی است.
ندری با بیان اینکه چک‌های صیادی وضعیت چک در اقتصاد ایران را سامان‌دهی بهتری کرده است، گفت: به چک‌های صیادی نمی‌توان خیلی ایرادی گرفت چون اگر در حساب متصل به چک پولی وجود نداشته باشد می‌توان براساس قانون جدید چک، به دیگر حساب‌ها در سایر بانک‌ها رجوع کرد و از موجودی آنها برداشت وجه را انجام داد.
ولی مشکل آنجاست که صاحب کسب و کار شاید در آن لحظه پولی در حساب داشته باشد اما بنا به دلایل مانند ورشکستگی یا عدم وصول مطالبات مالی نتوانسته تا سررسید مقرر، نقدینگی لازم برای تعهد مالی را تأمین کند و به همین دلیل توصیه می‌شود مردم در شرایط اقتصادی کنونی از چک برای پرداخت‌های آتی و مدت‌دار استفاده نکنند بلکه همان لحظه یا در بازه زمانی کوتاه‌مدت پذیرنده چک باشند.
تبعات افزایش آمار برگشت چک‌های صیادی
وی درباره عواقب افزایش برگشت چک‌های صیادی تصریح کرد: اگر آمار برگشت چک‌های صیادی افزایش پیدا کند مردم دیگر بعد از مدتی چک را نمی‌پذیرند؛ در صورتی که چک‌های صیادی در جلب اعتماد عمومی موفق عمل کرده‌اند و لذا ضرورت دارد برای خدشه‌دار نشدن این اعتماد تمهیداتی در نظر گرفته شوند.
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: از سوی دیگر با افزایش آمار چک‌های برگشتی به مرور زمان مردم معامله نقدی را به معامله با چک ترجیح می‌دهند و همین مسئله منجر به کندی در جریان معامله و تشدید رکود خواهد شد.
در کنار همه این موارد تبعات اجتماعی و قضایی هم در پی دارد.
ندری در پایان گفت: نمی‌توان خیلی به چک‌های صیادی ایراد گرفت اما اگر خواستار کاهش برگشت این نوع چک‌ها هستیم مسئولان باید فکر به حال رکود اقتصادی و تورم کنند.
بیشتر بخوانید: