به گزارش صنعت مالی، طبق گزارش پژوهشکده پولی و بانکی، که با استفاده از اطلاعات شرکتهای بورسی تدوین شده، روند سه ماهه شاخص تولید صنعتی شرکتهای بورسی، در دوره منتهی به مهر نیز 1/6 – درصد برآورد شده است که از کاهش نسبت به شهریور خبر میدهد.
کدام صنایع رشد بیشتری را کسب کردند
طبق این گزارش صنعت خودروسازی و قطعه سازی بعد از 14 ماه توانسته وضعیت بهتری را نسبت به گذشته تجربه و رشد تولید را تجربه کند، صنعت خودروسازی رشد 2.6 درصدی را تجربه کرده در صورتی که در سه ماه منتهی به مهر رشد منفی 10.9 درصد را تجربه کرده بود و با رشد بیش از 12 درصدی توانسته یک وضعیت بسیار بهتری را داشته باشد. صنایع غذایی نیز یکی از صنایع پیشتاز در رشد صنعتی بوده و با رشد 15.5 درصد در رده اول رشد قرار گرفته است.
نرخ رشد تولید در صنایع منتخب
بیشترین کاهش هم در بین صنایع محصولات دارویی دستگاههای ،برقی و محصولات کاغذی با کاهش تولید بیش از 10 درصد و بوده که عامل قیمت دستوری و قطعی برق در آن دیده می شود.
ترکیب رشد تولید شرکتهای بورسی نشان میدهد کاهش تولید در مهر در گروه شرکتهای کوچک و متوسط بیشتر از شرکتهای بزرگ بوده، به علاوه کاهش تولید در شرکتهای وابسته به تجارت خارجی، واردات و صادرات بیشتر از گروه‌های دیگر بوده است.
رشد شاخص قیمت صنعت، با استفاده از داده‌های شرکتهای بورسی در مهر امسال، اندکی کمتر از شهریور و 27.1 درصد برآورد شده است.
مقایسه رشد شاخص قیمت صنایع در مهر و شهریور امسال نشان میدهد؛ بیشترین افزایش در قیمت مربوط به صنایع کانی‌های غیر فلزی و دستگاههای برقی و بیشترین کاهش قیمت مربوط به محصولات شیمیایی بوده است.
رشد شاخص قیمت صنایع نسبت به مدت مشابه سال قبل
بررسی اطلاعات صورتهای مالی شش ماهه شرکتهای بورسی نشان میدهد که 76 شرکت از 474 شرکت سود منفی گزارش کرده اند که این آمار نسبت به مدت مشابه سال گذشته 34 شرکت بیشتر شده است. افزایش قابل توجه تعداد شرکتهای زیانده در صنایعی مانند خودروسازی، محصولات دارویی، محصولات غذایی و فلزات اساسی اتفاق افتاده است. در این بازه زمانی تنها در صنایع محصولات شیمیایی و محصولات غذایی رشد اسمی سود تجمیع شده مثبت بوده و در سایر صنایع مورد بررسی رشد سود اسمی منفی بوده است.
شاخص تولید صنعتی ماهانه
شرکتهای صنعتی ثبت شده در بازارهای بورس اوراق بهادار و فرابورس ایران بر اساس آمار سال 1399) حدود 59 درصد از ارزش محصول کارگاههای بزرگ صنعتی بالاتر از 100 نفر نیروی کار را در اختیار دارند. با توجه به انتشار منظم ماهانه عملکرد تولید و فروش این شرکتها میتوان با اتکای به این داده ها برآورد قابل قبولی از عملکرد بخش صنعت کشور ارائه داد و تغییرات این بخش را رصد کرد بررسی ها نشان میدهد که شاخص استخراج شده از داده های این شرکتها هم راستا با شاخص تولید صنعتی کل کشور است.
در نتیجه این شاخص در زمانی که شاخصهای رسمی کل کشور با تأخیر منتشر می‌شوند و تواتر فصلی دارند میتواند جایگزین خوبی برای آنها باشد و وضعیت تغییرات ماهانه صنعت را نشان دهد. شاخص تولید صنعتی در این گزارش بر اساس سال پایه 1400 ارائه و از روشهای مختلفی برای شاخص سازی و خارج کردن اثر قیمتی استفاده شده است.
رشد تولید صنایع مختلف نسبت به مدت مشابه سال قبل
پس از رشدهای خیره کننده نیمه اول 1401 رشد بخش صنعت در تیمه دوم سال 1401 نزولی شد و این روند کاهشی در نیمه اول 1402 نیز ادامه داشت و اگرچه رشد فصل های اول و دوم 1402 نسبت به مدت مشابه مثبت بود این رشد نسبت به دوره های قبلی کم رنگ‌تر شد.
در ماه‌های پاییز 1402 رشد تولید صنعتی شرکتهای بورسی به صفر نزدیک شد و رشد تولید صنعتی در این فصل نسبت به مدت مشابه به زیر 2 درصد رسید. در ادامه روند نزولی رشد تولید صنعتی در زمستان 1402 در بازه منفی قرار گرفت و به 0/3 درصد رسید با این حال رشد سه ماهه اول 1403 تولید صنعتی شرکتهای بورسی در بازه مثبت و زیر 2 درصد قرار گرفت.
نرخ رشد تولید صنایع مختلف(محاسبه بر اساس درصد)
شاخص تولید صنعتی مرکز آمار ایران نیز رشد بخش صنعت در سه ماهه ابتدایی را 1/7 درصد گزارش کرده است با این حال رشد شاخص تولید صنعتی شرکت های بورسی در هر سه ماه تابستان 1403 وارد محدوده منفی شد و در بازه منفی 2 تا 3 قرار گرفت. روند نزولی نرخ رشد که از بهار به تابستان اتفاق افتاده و نرخ رشد را منفی کرده بود در مهر ادامه پیدا نکرد و رشد شاخص تولید صنعتی بورسی در اولین ماه پاییز نسبت به مدت مشابه سال قبل -0/4 درصد و رشد سه ماهه منتهی به مهر 1/6 درصد برآورد شده است.
رشد شاخص تولید صنایع در مقاطع منتهی به مهر 1403 نسبت به دوره های مشابه سال قبل گزارش شده است نکات میمی که از بررسی آمار رشد صنایع در این ماه استخراج می شود، عبارت اند از: شاخص تولید صنعت فلزات اساسی بعد از رشد منفی در خرداد و تیر در مرداد و شهریور رشد مثبت داشته است رشد شاخص تولید این صنعت در مهر ،مثبت ولی نزدیک به صفر بوده است. شاخص تولید صنعت محصولات شیمیایی بعد از چهار ماه رشد مثبت در ابتدای سال طی سه ماه گذشته رشد منفی را ثبت کرده است.
رشد منفی شاخص تولید صنعت خودروسازی و قطعات در مهر 1403 پس از 14 ماه متوقف شد و این صنعت در این ماه رشد مثبت 2/6 درصدی را نسبت به مدت مشابه سال قبل ثبت کرد.
محصولات دارویی، دستگاه های برقی و محصولات کاغذی کاهش بیش از 10 درصدی را نسبت به مدت مشابه سال قبل تجربه کردند و صنایع غذایی، ماشین آلات رشد بیش از 10 درصدی را نسبت به مدت مشابه سال قبل شاهد بودند.
تحلیل تغییر در موجودی انبار صنایع
بررسی تغییرات در موجودی انبار محصولات نهایی در کنار رشد تولید صنایع میتواند تحلیلی از تغییرات سمت عرضه و تقاضا ارائه دهد منظور از تغییر در موجودی انبار در اینجا تفاوت رشد تولید و فروش است اگر رشد تولید بیشتر از رشد فروش باشد موجودی انبار در آن دوره افزایش یافته و اگر رشد تولید کمتر از رشد فروش باشد، موجودی انبار کاهش داشته است.
در برهه های زمانی که محدودیت تقاضا و ظرفیت مازاد تولید در بخش عرضه وجود دارد. روند رشد تولید و تغییرات موجودی انبار در خلاف جهت هم خواهد بود به این معنی که تغییرات رشد تولید ریشه در تغییرات تقاضا دارد. زمانی که تکانه ای منفی بخش عرضه تولید و فروش را تحت تأثیر قرار دهد، در دوره های اولیه باوجود اینکه رشد تولید را کاهش میدهد رشد فروش را تحت تأثیر قرار نمی دهد و همین امر باعث کاهش موجودی انبار محصولات نهایی میشود از این رو زمانی که کاهش رشد تولید با کاهش موجودی انبار همراه باشد، میتوان گفت که تکانه وارد شده از بخش عرضه است.
موجودی انبار در چند ماه ابتدایی سال 1402 پس از چندین دوره متوالی رشد منفی در خرداد و تیر رشد مثبتی داشت که این اتفاق با روند کاهشی نرخ رشد صنعت همراه بوده است. از مرداد تا آخر سال 1402، رشد فروش بیشتر از رشد تولید در صنعت بوده و همین امر باعث کاهش موجودی انبار محصول نهایی شده است.
تغییرات در موجودی انبار در صنایع مختلف به درصد
در پنج ماه ابتدایی سال 1403 روند رشد سه ماهه شاخص تولید صنعتی و تغییرات موجودی انبار کل صنایع روند مشابهی بوده است رشد سه ماهه تولید صنعتی که در فروردین منفی بوده در سه ماه اردیبهشت خرداد و تیر مثبت شده و در مرداد مجدداً منفی شده است همین روال برای تغییرات در موجودی انبار نیز صدق میکند؛ به گونه ای که تغییرات سه ماهه منتهی به فروردین و همچنین مرداد در موجودی انبار منفی بوده و در سه ماه اردیبهشت تا تیر مثبت بوده است این همسویی میتواند نشان دهنده این باشد که کاهش تولید صنعتی ریشه در تغییرات بخش تقاضا نداشته است.
در شهریور به رغم کاهش در رشد سه ماهه شاخص تولید شاخص موجودی انبار افزایش را نشان میدهد در مهر نیز در حالی متوسط سه ماهه شاخص موجودی انبار مثبت شد که رشد تولید کماکان منفی است این تفاوت مسیر میتواند آغاز کمبود تقاضا برای صنعت و کاهش رشدهای آتی باشد. تولید صنعتی صنایع را بر اساس مثبت و منفی بودن رشد تولید سه ماهه منتهی به مهر و تغییر افزایش یا کاهش موجودی انبار محصول نهایی در سه ماهه منتهی به مهر به سه گروه زیر میتوان تقسیم کرد: رشد مثبت تولید – افزایش موجودی انبار فلزات اساسی به رغم افزایش در تولیدات این گروه از صنایع فروش آنها به میزان رشد تولید افزایش نداشته که به افزایش موجودی انبار منجر شده است البته این افزایش موجودی انبار میتواند با تصمیم شرکتها به عدم عرضه در بازار در مقطع فعلی اتفاق افتاده باشد.
سودآوری در صنایع
برای تداوم تولید و پایداری رشد در صنایع داشتن حاشیه سود مطمئن از الزامات به شمار می آید. با استفاده از اطلاعات صورت سود و زیان شرکتهای بورسی میتوان تغییرات سودآوری صنایع را بررسی کرد.
بررسی وضعیت سودآوری صنایع
بر اساس آمار 12 ماهه 1402 در مجموع 510 شرکت تعداد 30 شرکت زیان ده بوده‌اند که نسبت به سال مالی، قبل چهار شرکت کمتر بوده است. رشد سود اسمی در این دوره 9/8 درصد بوده که در مقایسه با تورم در این دوره میتوان گفت که ارزش واقعی سودهای شرکتهای بورسی به طور چشمگیری کاهش داشته است در این دوره در بین صنایع صنعت خودروسازی با بدترین عملکرد زیانده بوده و زیان این صنعت 5/4 درصد افزایش داشته است.
در شش ماهه ابتدایی 1403 تنها در صنایع محصولات شیمیایی و محصولات غذایی رشد اسمی سود مثبت بوده و در سایر صنایع مورد بررسی رشد سود اسمی منفی است. در بین این صنایع خودروسازی و قطعات و فرآورده های نفتی بیشترین کاهش در سود را داشته‌اند. قیمت های دستوری و قطع برق از عوامل کاهش سود صنایع هستند.