به گزارش صنعت مالی، در چند سال گذشته، دنیای تکنولوژی شاهد پدیده‌های جدیدی بوده است که تأثیرات شگرفی بر روی صنایع مختلف گذاشته‌اند. یکی از این پدیده‌ها، ظهور توکن‌های غیرقابل تعویض یا NFT (Non-Fungible Tokens) است. NFTها نه تنها در فضای دیجیتال محبوبیت زیادی به دست آورده‌اند، بلکه انقلابی در نحوه مالکیت، خرید و فروش آثار هنری، آیتم‌های بازی، موسیقی، و حتی زمین‌های مجازی ایجاد کرده‌اند.

در ادامه، به بررسی دقیق‌تر مفهوم NFT، نحوه کارکرد آن، کاربردها، چالش‌ها و فرصت‌هایی که ارائه می‌دهد، خواهیم پرداخت.

NFT چیست؟

NFT یک نوع دارایی دیجیتال است که نشان‌دهنده مالکیت یک آیتم منحصر به فرد است. برخلاف ارزهای دیجیتال مانند بیت‌کوین یا اتریوم که قابل تعویض هستند (هر واحد بیت‌کوین با یک واحد دیگر بیت‌کوین برابر است)، NFTها غیرقابل تعویض هستند، به این معنا که هر NFT ویژگی‌های خاص و منحصر به فردی دارد که آن را از دیگر NFTها متمایز می‌کند.

به زبان ساده، NFT می‌تواند نماینده مالکیت هر چیزی باشد که به نوعی منحصر به فرد است. این شامل آثار هنری دیجیتال، آیتم‌های درون بازی، کلکسیون‌های ورزشی، فایل‌های موسیقی و ویدئویی، و حتی املاک مجازی در دنیای‌های مجازی مانند متاورس می‌شود.

ویژگی‌های اصلی NFT

1. غیرقابل تعویض بودن: برخلاف ارزهای دیجیتال، هر NFT منحصر به فرد است و نمی‌توان آن را با یک توکن دیگر جایگزین کرد.
2. مالکیت دیجیتال: NFTها به کاربران اجازه می‌دهند مالکیت آیتم‌های دیجیتال را به‌طور قانونی داشته باشند. این مالکیت به‌وسیله قراردادهای هوشمند روی بلاکچین ثبت می‌شود و غیرقابل تغییر است.
3. کمیابی: بسیاری از NFTها به صورت محدود ایجاد می‌شوند که این باعث می‌شود کمیاب بودن آنها ارزش بیشتری به آنها ببخشد.
4. عدم تقسیم‌پذیری: بیشتر NFTها به طور کامل فروخته یا انتقال داده می‌شوند و نمی‌توان آنها را به اجزای کوچکتر تقسیم کرد.

بیشتر بخوانید: بلاکچین چیست و چگونه کار می‌کند؟

فناوری پشت NFT

NFTها بر روی تکنولوژی بلاکچین پیاده‌سازی می‌شوند. بلاکچین‌ها شبکه‌های توزیع شده‌ای هستند که اطلاعات را به صورت غیرمتمرکز ذخیره و تایید می‌کنند. بیشتر NFTها بر روی بلاکچین اتریوم (Ethereum) ساخته می‌شوند و از استانداردهای ERC-721 و ERC-1155 استفاده می‌کنند.

این استانداردها، ویژگی‌های منحصر به فرد و قراردادهای هوشمندی را فراهم می‌کنند که برای هر NFT، اطلاعات دقیق مالکیت و تاریخچه تراکنش‌ها را ذخیره می‌کند. بدین ترتیب، مالکیت و صحت اصالت هر NFT در طول زمان حفظ می‌شود.

کاربردهای NFT

NFTها در حوزه‌های مختلف کاربردهای متنوعی پیدا کرده‌اند. در زیر به برخی از مهم‌ترین این کاربردها اشاره می‌کنیم:

1. هنر دیجیتال: یکی از اصلی‌ترین زمینه‌های استفاده از NFT، حوزه هنر دیجیتال است. هنرمندان دیجیتال با استفاده از NFTها می‌توانند آثار هنری خود را در فضای مجازی به فروش برسانند و مالکیت و اصالت آثار خود را به صورت دیجیتالی تضمین کنند. برای مثال، اثر دیجیتال «Everydays: The First 5000 Days» توسط هنرمندی به نام Beeple به قیمت بیش از 69 میلیون دلار در یک حراجی به صورت NFT فروخته شد.

   است. هنرمندان دیجیتال با استفاده از NFTها می‌توانند آثار هنری خود را در فضای مجازی به فروش برسانند و مالکیت و اصالت آثار خود را به صورت دیجیتالی تضمین کنند. برای مثال، اثر دیجیتال «Everydays: The First 5000 Days» توسط هنرمندی به نام Beeple به قیمت بیش از 69 میلیون دلار در یک حراجی به صورت NFT فروخته شد.

2. موسیقی و رسانه: موزیسین‌ها و تولیدکنندگان محتوای صوتی و ویدئویی نیز از NFTها برای عرضه آثار خود استفاده می‌کنند. به این ترتیب، هر آهنگ یا اثر رسانه‌ای به صورت یک NFT فروخته می‌شود و مالکیت آن به خریدار منتقل می‌گردد. علاوه بر این، برخی از هنرمندان از قابلیت‌های قرارداد هوشمند استفاده می‌کنند تا در فروش‌های بعدی آثار خود نیز سهمی از سود دریافت کنند.

3. بازی‌های ویدیویی و آیتم‌های مجازی: NFTها در صنعت بازی‌های ویدئویی نقش بزرگی ایفا کرده‌اند. با استفاده از NFTها، بازیکنان می‌توانند آیتم‌های درون بازی را خریداری کرده و مالکیت واقعی آنها را حتی خارج از محیط بازی حفظ کنند. بازی‌هایی مانند Axie Infinity و Decentraland از این قابلیت‌ها بهره‌برداری می‌کنند.

4. کلکسیون‌های دیجیتال: NFTها در دنیای کلکسیون‌های دیجیتال نیز محبوبیت زیادی کسب کرده‌اند. کلکسیون‌های ورزشی دیجیتال مانند کارت‌های ورزشی یا آثار تاریخی به صورت NFT ایجاد می‌شوند و به طرفداران این حوزه‌ها فروخته می‌شوند. برای مثال، NBA Top Shot یکی از معروف‌ترین پروژه‌ها در این زمینه است که لحظات برتر بازی‌های بسکتبال را به صورت NFT عرضه می‌کند.

5. املاک مجازی و متاورس: NFTها همچنین در دنیای مجازی و متاورس نیز نقش کلیدی دارند. کاربران می‌توانند زمین‌ها، ساختمان‌ها و آیتم‌های مجازی در این دنیای‌ها را به صورت NFT خریداری کرده و مالکیت دیجیتال آنها را حفظ کنند. این دارایی‌های مجازی می‌توانند به‌طور واقعی خرید و فروش شوند و حتی به عنوان منبع درآمد مورد استفاده قرار گیرند.

مزایا و معایب NFT

مزایا

1. مالکیت دیجیتال قابل اثبات: یکی از بزرگترین مزایای NFTها، امکان اثبات مالکیت دیجیتال است. این امکان باعث می‌شود که خالقان محتوا بتوانند حقوق مالکیت معنوی خود را حفظ کنند.
2. منبع جدید درآمد برای هنرمندان: NFTها برای هنرمندان و تولیدکنندگان محتوا یک منبع درآمد جدید ایجاد کرده‌اند. هنرمندان می‌توانند آثار خود را مستقیماً به طرفداران خود بفروشند و از هر تراکنش فروش سهم ببرند.
3. قابلیت استفاده در متاورس: NFTها به کاربران این امکان را می‌دهند که در دنیای‌های مجازی به خرید و فروش املاک و دارایی‌های مجازی بپردازند.
4. امکان استفاده از قراردادهای هوشمند: قراردادهای هوشمند اجازه می‌دهند که قوانین مشخصی مانند درصد سهم از فروش‌های آینده در هر تراکنش گنجانده شود.

معایب

1. اثرات زیست‌محیطی: ایجاد و تراکنش‌های NFT، به دلیل استفاده از بلاکچین‌هایی که بر اساس مکانیزم اثبات کار (Proof of Work) کار می‌کنند، باعث مصرف بسیار زیاد انرژی و انتشار کربن می‌شود.
2. نوسانات قیمتی بالا: بازار NFTها به شدت نوسان دارد و این امر می‌تواند سرمایه‌گذاری در این حوزه را پر ریسک کند.
3. مسائل حقوقی: هنوز چارچوب‌های قانونی کافی برای حمایت از کاربران و هنرمندان در دنیای NFTها وجود ندارد. مسائل مربوط به مالکیت معنوی، سرقت آثار و کلاهبرداری‌ها همچنان از چالش‌های مهم این حوزه است.