تولید ناخالص ملی (GNP) یکی از شاخص‌های کلان اقتصادی است که برای اندازه‌گیری ارزش کل کالاها و خدمات نهایی تولید شده توسط یک کشور در یک دوره زمانی مشخص (معمولاً یک سال) به کار می‌رود. این شاخص به منظور سنجش عملکرد اقتصادی یک کشور و مقایسه آن با سایر کشورها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تعریف تولید ناخالص ملی:

به طور ساده، تولید ناخالص ملی نشان می‌دهد که یک کشور در طول یک سال چقدر ثروت تولید کرده است. برای محاسبه GNP، ارزش تمام کالاها و خدمات نهایی تولید شده توسط شهروندان یک کشور در داخل و خارج از مرزهای آن کشور در نظر گرفته می‌شود.

فرمول تولید ناخالص ملی:

GNP = GDP + (NI – NFIA)

• GDP: تولید ناخالص داخلی
• NI: درآمد ملی
• NFIA: درآمد خالص از عوامل خارجی

مثال:

فرض کنید یک شرکت ایرانی در داخل ایران 100 میلیارد تومان کالا و خدمات تولید می‌کند و در عین حال 20 میلیارد تومان از طریق صادرات به دیگر کشورها درآمد کسب می‌کند. در این صورت، GNP این شرکت 120 میلیارد تومان خواهد بود.

اهمیت تولید ناخالص ملی:

GNP شاخصی مهم برای سنجش سلامت اقتصادی یک کشور است. افزایش GNP نشان‌دهنده رشد اقتصادی و پویایی آن کشور است، در حالی که کاهش آن می‌تواند نشان‌دهنده رکود اقتصادی باشد.

مقایسه GNP با GDP:

شاخص دیگری که برای سنجش عملکرد اقتصادی کشورها به کار می‌رود، تولید ناخالص داخلی (GDP) است. GDP فقط ارزش کالاها و خدمات نهایی تولید شده در داخل مرزهای یک کشور را در نظر می‌گیرد. به عبارت دیگر، GDP درآمد حاصل از صادرات را شامل می‌شود، اما درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری‌های خارجی در آن کشور را در نظر نمی‌گیرد.

مزایای GNP:

• شاخصی جامع برای سنجش عملکرد اقتصادی یک کشور
• قابل مقایسه با سایر کشورها
• نشان‌دهنده ثروت و رفاه یک کشور

معایبGNP:

• به طور کامل نشان‌دهنده توزیع ثروت در یک کشور نیست
• تحت تاثیر عوامل خارجی مانند نرخ ارز قرار می‌گیرد
• در نظر گرفتن ارزش خدمات دشوار است

تولید ناخالص ملی شاخصی مهم برای سنجش عملکرد اقتصادی یک کشور است و با وجود برخی معایب، GNP ابزاری مفید برای مقایسه کشورهای مختلف و بررسی روندهای اقتصادی در طول زمان است.